To, co nastąpiło, było jednym z najtragiczniejszych wydarzeń w historii świata.

 

 𝐒𝐭𝐞𝐯𝐞𝐧 

@nonregemesse

Today in AD 1204: An exasperated crusader army sat outside Constantinople, baying for blood and gold, ready to sack the city. What followed was one of the most tragic incidents in the history of the world. [𝐌𝐞𝐠𝐚 𝐓𝐡𝐫𝐞𝐚𝐝]

Dzisiaj w roku 1204: Rozwścieczona armia krzyżowców stała pod Konstantynopolem, żądna krwi i złota, gotowa splądrować miasto. To, co nastąpiło, było jednym z najtragiczniejszych wydarzeń w historii świata.

W poprzednich dekadach kraje zachodnie były coraz bardziej sfrustrowane rzekomą dwulicowością wschodniego Cesarstwa Rzymskiego. Powodem były stronnicze relacje krzyżowców, którzy szukali kogoś, kogo mogliby obwinić za swoje nieudane wyprawy, a także idiotyczne działania cesarza Izaaka Angelosa podczas Trzeciej Krucjaty. Stracili szacunek dla słabnącej potęgi imperium na skutek złych rządów cesarzy uzurpatorów po śmierci zdolnego i pojednawczego cesarza Manuela I, który zorganizował liczne wyprawy, aby pomóc Królestwu Jerozolimskiemu w atakach na fatymidzki Egipt.

Podsyciło to płomienie nietolerancji wobec różnic kulturowych i religijnych między Wschodem a Zachodem, którzy zaczęli rozładowywać swoją frustrację, żądając od Imperium zadośćuczynienia za to, że nie pomogło krzyżowcom w utrzymaniu i odbiciu Jerozolimy po jej zdobyciu przez Saladyna.

Dobra praca, jaką wykonał Manuel Komnen, pomagając krzyżowcom, a nawet zawierając małżeństwa z osobami z rodzin zamieszkujących chrześcijańską Jerozolimę, została podważona, gdy Andronik Komnen uzurpował sobie prawo do tronu młodego syna Manuela i wywołał niezadowolenie łacińskich kupców w Konstantynopolu, co doprowadziło do masakry tych, którzy jeszcze nie uciekli. Jego następcy z dynastii Angeloi znaleźli się w niebezpieczeństwie ze strony Henryka VI i papieża, którzy domagali się wsparcia finansowego dla nowych wysiłków krucjatowych.

Zwołano Czwartą Krucjatę i postanowiono, że najpierw należy zaatakować Egipt, zanim powstanie Jerozolima. Jednak podróż była źle zarządzana i nie udało się jej spłacić należności należnej flocie weneckiej za dożę Enrico Dandalo, w związku z czym uzgodniono, że odbiją miasto Zara, aby uzyskać odroczenie zapłaty za podróż.

Krzyżowcy, nie bez obawy wśród żołnierzy na myśl o splądrowaniu chrześcijańskiego miasta, zdobyli Zarę w listopadzie 1202 roku. Chociaż krzyżowcy atakowali chrześcijan na wschodzie przed, w trakcie i po każdej poprzedniej krucjacie, był to pierwszy przypadek zdobycia chrześcijańskiego miasta na zachodzie w wyniku działań krucjaty.

Po zdobyciu Zary ujawniła się tak wielka chciwość, że Krzyżowcy i Wenecjanie wszczęli masową bójkę, w wyniku której zginęło około 100 osób. Cała krucjata i Wenecjanie zostali ekskomunikowani przez papieża, ale komunikat ten został ukryty przez przywódców krucjaty. Papież napisał: „Oto twoje złoto zamieniło się w pospolity metal, a twoje srebro niemal zupełnie zardzewiało, bo odstąpiłeś od czystości swego planu i zboczyłeś ze ścieżki na nieprzejezdną drogę. Niejako odsunąłeś rękę od pługa, bo gdy powinieneś był pospieszyć do ziemi mlekiem i miodem płynącej, ty się odwróciłeś, zbłądziłeś w kierunku pustyni”. W 1195 roku Aleksy II Angelos został zdetronizowany przez swojego brata Aleksego III za jego nieudane i głupie rządy. Jego syn Aleksy uciekł i udał się na zachód, gdzie jego siostra poślubiła Filipa Szwabskiego.

Młody wygnany Aleksy zaoferował niemożliwe: 10 000 żołnierzy, 20 statków, 200 000 marek i stałą armię 500 rycerzy, którzy mieli pozostać w Ziemi Świętej, w zamian za pomoc w ponownym osiedleniu jego ojca.

Zdesperowani krzyżowcy przyjęli tę ofertę pomimo absurdalnych warunków, nie obeszło się jednak bez odejścia bardziej pobożnych spośród nich, którzy nie byli zainteresowani zagranicznymi zmaganiami o władzę, takich jak Szymon De Montfort i opat Vaux-de-Cernay.

Flota krzyżowców dotarła do Konstantynopola w lipcu 1203 r. Książę Aleksy próbował zmobilizować obywateli podczas parady poza murami, ale oni się tym nie przejęli. Wspierali jego wuja, Aleksego III. Rozpoczęło się oblężenie

Kiedy cesarz w końcu podjął działania ofensywne, niemal pokonał krzyżowców, lecz w ostatniej chwili zawrócił. Krzyżowcy ostatecznie wkroczyli do miasta i ustanowili księcia Aleksego i jego ojca, Izaaka, współcesarzami.

Książę Aleksy, teraz marionetkowy cesarz krucjaty Aleksy IV, nieuchronnie uznał, że nie jest możliwe spełnienie obietnic. Lata wewnętrznych problemów sprawiły, że imperium nie było w stanie zebrać wystarczającej ilości pieniędzy, aby spłacić krzyżowców. Zaczął rabować miasto, by zdobyć jak najwięcej bogactwa.

Rzymianie byli wściekli z powodu jego chciwych podatków i po śmierci ponownie ustanowionego, lecz osłabionego psychicznie współcesarza Izaaka II, wywołali zamieszki, zdetronizowali Aleksego IV i ustanowili cesarzem Aleksego Dukasa. Nowy cesarz kazał stracić Aleksego IV, a krzyżowcy wypowiedzieli wojnę, kończąc rządy swojego marionetkowego reżimu.

Zmęczeni prawie rocznym czekaniem na rozczarowanie, jakie spotkało ich, jak uznali, z powodu kolejnej dwulicowości i oszustwa ze strony schizmatyków, którzy po raz kolejny utrudnili ich krucjatę, krzyżowcy przygotowali atak na Konstantynopol.

Nowy cesarz, Aleksy Dukas, zdobył pieniądze, konfiskując majątki niepopularnych dworzan, spłacił część zaległych należności armii, a resztę przeznaczył na zebranie danin na obronę miasta.

W marcu 1204 roku krzyżowcy i Wenecjanie zaatakowali miasto od strony morza, gdyż mury Teozofii były zbyt potężne, by można było oczekiwać, że padną od samego ataku lądowego, a miasto było znacznie słabsze od strony morza. Udało im się zdobyć kilka fortyfikacji wzdłuż Złotego Rogu 9. dnia, jednak po odparciu ataku na mury, przez kilka dni powstrzymywała ich zła pogoda.

W tym momencie wielu krzyżowcom wciąż nie zależało na ataku na tak wielkie miasto chrześcijańskie. Wielu chciało porzucić oblężenie i udać się do Egiptu lub Jerozolimy, lecz Enrico Dandalo nalegał, by kontynuować wyprawę.

Do 12 kwietnia, kiedy zła pogoda w końcu się rozwiała, krzyżowcy mogli w pełni zaatakować miasto. Doge Enrico Dandalo postanowił zbudować wieże na statkach, aby atakujący mogli atakować mury z góry, a nie z dołu

Mury miasta zostały jednocześnie zaatakowane i zaciekle bronione przez Duńczyków i Anglików. Pomimo gradu bełtów z kusz, płonącej smoły i greckiego ognia, Aleaumes de Clari i jego ludzie zdołali desperacko wybić w murach niewielki otwór na tyle duży, że dało się przez niego przebić kilku krzyżowców. Kiedy Aleaumes, wbrew protestom swego brata Roberta, rzucił się przez otwór w kierunku czekających Rzymian, ci uciekli na jego widok, a siedemdziesięciu krzyżowców podążyło za nim przez poszarpaną dziurę w murze. Przypadkiem cesarz znajdował się w pobliżu i nakazał swoim ludziom dalszą podróż.

Piotr z Amiens zawołał: „teraz panowie, teraz wykażcie się uczciwością! Będziemy walczyć, bo cesarz nadchodzi!” i następujący po tym atak zmusił Aleksego do odwrotu Wiedząc, że krzyżowcy wkraczają do miasta, rzymskie oddziały zaczęły się wycofywać, a cesarz Aleksy Dukas uciekł z miasta.

„Tak więc miasto zostało zdobyte” powiedział Robert z Clari. Wielu Rzymian uciekło przed wojskami wroga, a nawet uciekło z miasta. Villehardouin napisał, że „nastąpiła scena masakry i grabieży; Grecy byli mordowani zewsząd… było ich tak wielu, że nikt nie potrafił ich zliczyć”

Baldwin z Flandrii opisał „straszliwe mordowanie Greków”, a Devistatio Constantinolitana wspomina o „ogromnej rzezi Greków”. Gdy dzień dobiegał końca, przywódcy krzyżowców odwołali swoje wojska, obawiając się długotrwałej i niekorzystnej bitwy ulicznej z pozostałymi obrońcami.

Po odejściu cesarza, pozostali przy życiu przedstawiciele rzymskich elit, administratorzy i wojska zebrali się w Hagia Sophia. Konstantyn Laskaris przyjął płaszcz cesarza, ale odmówił noszenia insygniów cesarskich. Zwrócił się z apelem do Waregów i ogółu społeczeństwa, aby walczyli dalej. Niestety, został w dużej mierze zignorowany. Waregowie wykorzystali tę okazję, aby zażądać więcej pieniędzy i, widząc zgromadzone siły krzyżowców w mieście, po cichu rozproszyli się po mieście i odeszli. Nowy cesarz również uciekł. Nadszedł czas, aby się poddać.

Delegacja duchownych, ubrana w najwspanialsze stroje, wraz z kilkoma pozostałymi Waregami wyruszyła na spotkanie przywódców krucjaty i ofiarowała miasto w nadziei na pokojowe poddanie się, wierząc, że współwyznawcy okażą im miłosierdzie. Mylili się.

Poddanie zostało przyjęte, a delegacja odsunięta na bok, gdy żarłoczna armia krzyżowców wtargnęła do Konstantynopola i splądrowała miasto. Byli „oszalali z powodu wojny i ziejący mordem” i splądrowali całe miasto. Każdy mężczyzna zajął dom dla siebie i rozprawił się z mieszkańcami, jak uznał za stosowne. Pożądanie i chciwość przejęły kontrolę nad początkowym morderczym zajęciem miasta i nadeszły trzy dni gwałtów i grabieży.

Konstantynopol, będący stolicą Cesarstwa Rzymskiego przez prawie tysiąc lat i osobistym projektem Konstantyna Wielkiego, zawierał ogromne ilości zabytków starożytnej sztuki greckiej. Place i pałace były pełne wielkich posągów starożytności, wszystkie skonfiskowane i przetopione na monety.

Chciwość nie osłabła wraz z przemocą. Niketas Choniates, którego dom był chroniony przez weneckiego przyjaciela, który podszywał się pod żołnierza, który „zażądał” go, był naocznym świadkiem odrażającego wydarzenia, w wyniku którego on i jego przyjaciele próbowali uciec i zostali schwytani przez żołnierza krzyżowca, który wyciągnął młodą dziewczynę ze swojej grupy, nawet po tym, jak pomazali sobie twarze błotem, i próbował ją zgwałcić. Dopiero po prośbie Choniatesa u innych żołnierzy wstawili się i uwolnili dziewczynę.

Ostatecznie Aleksios Dukas został schwytany i zrzucony z Kolumny Teodozjusza.

Powstało Imperium Łacińskie z Baldwinem Flandryjskim rządzącym z Konstantynopola, a inni przywódcy krucjat zakładali własne lenna, podobnie jak uczynili to przywódcy pierwszej krucjaty w Ziemi Świętej. Wkrótce zostali zmiażdżeni w bitwie przez Bułgarów. Baldwin zmarł w niewoli

Ostatecznie Czwarta Krucjata była tragedią zarówno dla wschodnich Rzymian, Królestwa Jerozolimskiego, jak i dla wszystkich chrześcijan. Państwa łacińskie utworzone w Grecji przywłaszczyły sobie fundusze i siłę roboczą, których Królestwo Jerozolimskie rozpaczliwie potrzebowało. Akka, ostatnia posiadłość krzyżowców na Lewancie, została utracona w 1291 roku.

Chociaż Królowa Miast została zdobyta, dzieci Nowego Rzymu nigdy się jej nie wyrzekły. Utworzyły rząd na wygnaniu w Nicei, a ostatecznie odbiły Konstantynopol. Potęga imperium została jednak rozbita i nigdy już nie były tak silne. Nie udało im się powstrzymać Turków Osmańskich, którzy pustoszyli Europę Wschodnią.

O worku jeden z autorów napisał: „Oko świata, ozdoba narodów, najpiękniejszy widok na ziemi, matka kościołów, źródło, z którego wypływa woda wiary, pani prawosławia, siedziba nauk, pochłonięta przez ogień tak samo trawiący jak te, które zniszczyły miasta na Równinie”.

Dziękuję, że przeczytałeś ten tekst do tego momentu. Zamieściłem inne wątki, które mogą Ci się spodobać, szczególnie ten o Pierwszej Krucjacie