Antoni Gut
7 października 1918 r. Rada Regencyjna, czyli taki zbiorowy król wydała w Warszawie Odezwę „Do Narodu Polskiego” i po tym wydarzeniu przyspieszyła przejmowanie kompetencji od władz okupacyjnych, ale nie traktujemy tego dnia jako Dnia Niepodległości. Dlaczego?
Świętujemy dzień 11 listopada, choć w tym dniu, w Polsce nic się nie wydarzyło. Jedynym godnym zauważenia wydarzeniem z dnia 11.11.1918 r. było podpisanie rozejmu w Lasku w Compiègne pomiędzy Francją a Niemcami, co faktycznie kończyło I wojnę światową.
Rada Regencyjna utworzona została na podstawie patentu wydanego 12 września 1917 r. przez generał-gubernatorów: niemieckiego - Hansa von Beselera i austriackiego - Stanisława Szeptyckiego. Rada Regencyjna miała pełnić najwyższą władzę w Królestwie Polskim do czasu przekazania jej w ręce regenta lub króla, ale w tamtych realiach posiadała kompetencje głównie w zakresie sądownictwa, szkolnictwa oraz części administracji.
15 października 1917 r. uroczyście mianowano powołanych przez obu cesarzy członków Rady Regencyjnej; arcybiskupa warszawskiego Aleksandra Kakowskiego, prezydenta Warszawy księcia Zdzisława Lubomirskiego i honorowego prezesa Stronnictwa Polityki Realnej hrabiego Józefa Ostrowskiego. Siedzibą Rady Regencyjnej stał się Zamek Królewski w Warszawie. 7 grudnia 1917 r. Rada Regencyjna nominowała rząd, na czele, którego stanął Jan Kucharzewski.
Na początku stycznia 1918 r. członkowie Rady Regencyjnej złożyli wizyty w Berlinie i Wiedniu, bezskutecznie starając się uzyskać m.in. własne przedstawicielstwo w rokowaniach pokojowych prowadzonych od grudnia 1917 r. w Brześciu Litewskim pomiędzy państwami centralnymi i bolszewicką Rosją. Wobec podpisania 9 lutego 1918 r. traktatu pokojowego pomiędzy Centralną Radą Ukraińską a państwami centralnymi, włączającego ziemię chełmską i południowo-wschodnią część Podlasia do Ukrainy, Rada Regencyjna wydała odezwę protestacyjną, w której odmówiła uznania „nowego rozbioru”. 12 lutego 1918 r. na znak protestu do dymisji podał się rząd Jana Kucharzewskiego.
4 kwietnia 1918 r. Rada Regencyjna powołała nowy gabinet ministrów, którego prezesem został Jan Kanty Steczkowski. 29 kwietnia premier Steczkowski skierował do rządów państw centralnych notę zawierającą propozycje „rozpoczęcia już teraz rokowań w sprawie definitywnego rozwiązania sprawy polskiej pod względem politycznym, wojskowym i gospodarczym”. Pozostała ona jednak bez odpowiedzi.
7 października 1918 r. Rada Regencyjna wydała Odezwę „Do Narodu Polskiego”, w której proklamowała niepodległość Królestwa Polskiego i przejęła władzę nad Polską Siłą Zbrojną. 23 października 1918 r. Rada Regencyjna powołała na stanowisko prezydenta ministrów Józefa Świeżyńskiego, jednego z przywódców Narodowej Demokracji.
W mianowanym dwa dni później gabinecie, zdominowanym przez narodowych demokratów, utworzono dwa nowe ministerstwa: spraw zagranicznych i spraw wojskowych. Szefem Sztabu Wojska Polskiego został gen. Tadeusz Rozwadowski. Rząd Świeżyńskiego został jednak 4 listopada zdymisjonowany.
Rada Regencyjna wraz z podległą jej administracją:
• Ogłosiły 7 X 1918 roku niepodległość Królestwa Polskiego. W tamtych latach nie było większego wydarzenia przywracającego niepodległość Polski, niż Odezwa Rady Regencyjnej „Do Narodu Polskiego”.
• Opracowały i wydały szereg aktów prawnych, które stanowiły następnie część porządku prawnego II Rzeczypospolitej.
• Rozpoczęły ogłaszanie powyższych aktów w Dzienniku Ustaw (Dzienniku Praw Królestwa Polskiego) oraz Monitorze Polskim, wydawanych nieprzerwanie do czasów współczesnych.
• Rozbudowały administrację państwową, utrzymywały i rozwijały polskie szkolnictwo i sądownictwo.
• Utworzyły zalążek służby zagranicznej, poprzez ustanowienie przedstawicielstw w państwach centralnych i krajach neutralnych oraz na terenie Rosji.
• Stworzyły prawne i organizacyjne podwaliny dla zorganizowania Wojska Polskiego, m.in. poprzez utworzenie Urzędu Szefa Sztabu WP i powołanie na tą funkcję Generała Tadeusza Rozwadowskiego.
• Ogłosiły 7 X 1918 roku niepodległość Królestwa Polskiego. W tamtych latach nie było większego wydarzenia przywracającego niepodległość Polski, niż Odezwa Rady Regencyjnej „Do Narodu Polskiego”.
• Opracowały i wydały szereg aktów prawnych, które stanowiły następnie część porządku prawnego II Rzeczypospolitej.
• Rozpoczęły ogłaszanie powyższych aktów w Dzienniku Ustaw (Dzienniku Praw Królestwa Polskiego) oraz Monitorze Polskim, wydawanych nieprzerwanie do czasów współczesnych.
• Rozbudowały administrację państwową, utrzymywały i rozwijały polskie szkolnictwo i sądownictwo.
• Utworzyły zalążek służby zagranicznej, poprzez ustanowienie przedstawicielstw w państwach centralnych i krajach neutralnych oraz na terenie Rosji.
• Stworzyły prawne i organizacyjne podwaliny dla zorganizowania Wojska Polskiego, m.in. poprzez utworzenie Urzędu Szefa Sztabu WP i powołanie na tą funkcję Generała Tadeusza Rozwadowskiego.
Cieniem na tych niewątpliwych dokonaniach politycznych, społecznych i organizacyjnych Rady Regencyjnej było niedotrzymanie obietnicy zawartej w Odezwie „Do Narodu Polskiego”. Obiecali „Powołać zaraz rząd, złożony z przedstawicieli najszerszych warstw narodu i kierunków politycznych” a stało się inaczej. Rada Regencyjna władzę przekazała, ale nie zgodnie z obietnicą – Narodowi, ale Józefowi Piłsudskiemu, którego, dniu 10 listopada 1918 r. Niemcy przywieźli do Warszawy.
Piłsudski po objęciu władzy, niezwłocznie dokonał zamachu stanu i zlikwidował Królestwo Polskie, czego zewnętrznym wyrazem było uznanie powołanego już 7 listopada w Lublinie Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej. W dniu 12 listopada rząd ten oddał się do dyspozycji Piłsudskiego, który następnie go rozwiązał. W dniu 14 listopada Piłsudski, ponownie powołał nieco zmieniony, lewicowy rząd Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim, jako premierem.
Wraz z likwidacją Rady Regencyjnej Józef Piłsudski dokonał ostatecznej likwidacji Królestwa Polskiego. Państwo Polskie stało się republiką.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz