"...Powierzchowni komentatorzy często pochopnie stwierdzają, że problemy, jakie przeżywali ludzie w czasach biblijnych, w dawnych epokach brązu i żelaza, są dla nas odległe i niezrozumiałe. Otóż nic bardziej mylnego. Starożytny Izrael i Juda borykały się z kłopotami i patologiami gospodarczymi, jakie i dziś są nam dobrze znane. Znajdują one odzwierciedlenie w księgach prorockich Starego Testamentu. Prorocy byli zresztą nie tylko głosicielami słowa Jahwe, ale często wpływali na politykę władców i ganili najbardziej rażące nadużycia społeczne i gospodarcze. W oczach proroków Jedynego Boga kult Baala był ściśle połączony z uciskiem podatkowym, okrutnymi nadużyciami władzy i eksploatacją ekonomiczną izraelskiej ludności. Prorocy piętnowali wyzysk pracowników, lichwę i korupcję w sądach. W VIII wieku przed Chr. prorok Amos upominał mieszkańców Izraela: „Tak mówi Pan: Z powodu trzech występków Izraela i z powodu czterech nie odwrócę tego [wyroku], gdyż sprzedają za srebro sprawiedliwego, a ubogiego za parę sandałów; w prochu ziemi depcą głowy biednych i ubogich kierują na bezdroża.” (Am 2, 6-7). Wskazywał na rażącą niesprawiedliwość, która zagościła w kraju: „W bramie nienawidzą dowodzącego słuszności, nie cierpią tego, który mówi prawdę. Ponieważ deptaliście biednego i daniny w zbożu braliście od niego, możecie zbudować sobie domy z kamienia ciosanego, lecz nie będziecie w nich mieszkali; możecie piękne winnice zasadzić, lecz nie będziecie pili z nich wina. Albowiem poznałem mnogie wasze złości i grzechy wasze liczne, o wy, ciemięzcy sprawiedliwego, biorący okup i uciskający w bramie ubogich!” (Am 5, 10-12). Mocno krytykował panujący wśród Izraelitów wyzysk: „Słuchajcie tego wy, którzy gnębicie ubogiego i bezrolnego pozostawiacie bez pracy, którzy mówicie: «Kiedyż minie nów księżyca, byśmy mogli sprzedawać zboże? Kiedyż szabat, byśmy mogli otworzyć spichlerz? A będziemy zmniejszać efę, powiększać sykl i wagę podstępnie fałszować. Będziemy kupować biednego za srebro, a ubogiego za parę sandałów i plewy pszeniczne będziemy sprzedawać».” (Am 8, 4). Mniej więcej w tym samym czasie w Judzie prorok Izajasz wskazywał jak złe prawa i korupcja pogrążają nie tylko ubogich, ale i całe królestwo południowe: „Biada prawodawcom ustaw bezbożnych i tym, co ustanowili przepisy krzywdzące, aby słabych odepchnąć od sprawiedliwości i wyzuć z prawa biednych mego ludu; by wdowy uczynić swoim łupem i by móc ograbiać sieroty!” (Iz 10, 1-2). Nie były to puste słowa. Zadłużenie i lichwa były powszechne, zarówno w Izraelu, jak i w Judzie. Zwłaszcza na północy władcy bezwzględnie wyzyskiwali ludność, by sfinansować wielkie projekty budowlane, takie jak zespoły świątyń i pałaców w Samarii i Megiddo. Wykopaliska archeologiczne niedawno ukazały wielką skalę tych projektów. Elita izraelska żyła w wielkim luksusie i chętnie naśladowała fenickie obyczaje. Prorok Amos mówił o ogromnej konsumpcji oliwy i wina, luksusowych domach wyposażonych w meble z drogiego drewna i kości słoniowej i wystawnych ucztach odbywanych przy muzyce. Życie izraelskich bogaczy nie ustępowało w zasadzie wyrafinowaniu dworu asyryjskiego, którego życie znamy dzięki tekstom klinowym i reliefom z pałaców w Kalchu, Dur-Szarrukin i Niniwie. Ale jednocześnie prorocy wskazywali, że to bogactwo brało się w dużej części z oszustw w handlu i lichwiarskich pożyczek. Niezamożni rolnicy byli często zmuszeni do pożyczania zboża w czasie nieurodzaju, a ogromne odsetki rujnowały ich razem z rodzinami. Wielu zadłużonych sprzedawano jako niewolników Fenicjanom (a w późniejszych czasach także Grekom). Podobne praktyki były wtedy powszechne w królestwach całego Bliskiego Wschodu, o czym świadczą teksty asyryjskie i babilońskie. Prorocy jednak słusznie wskazywali, że Naród Wybrany, jako poświęcony bogu, powinien się kierować zupełnie innymi zasadami. Jednak ich wołanie nie przeniknęło serc i umysłów Izraelitów. Nikt niestety nie skojarzył katastrofalnego stanu moralności z erozją siły państwa. Na efekty nie trzeba było długo czekać. Najpierw Izrael, a później Juda stały się łupem agresywnych imperiów mezopotamskich, Asyrii i Babilonu…" (Stalagmit - O biblijnych realiach Cz. 1)
http://stalagmit.szkolanawigatorow.pl/o-biblijnych-realiach-cz-1
http://stalagmit.szkolanawigatorow.pl/o-biblijnych-realiach-cz-1
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz