Ignacy Krasicki to najjaśniejsza gwiazda polskiego oświecenia - poeta, prozaik, publicysta oraz komediopisarz. Zwany przez sobie współczesnych księciem poetów polskich. Jeden z najbliższych współpracowników Stanisława Augusta w jego działalności kulturowej, współorganizator i uczestnik tzw. obiadów czwartkowych. Włożył olbrzymi wkład w kształtowanie „Monitora” – pierwszego nowoczesnego czasopisma moralno-politycznego w Polsce.
Dostojnik kościelny, poeta, a także prekursor polskiej powieści. Urodził się 3 lutego 1735 roku w Dubiecku nad Sanem, zmarł 14 marca 1801 roku w Berlinie.
Pod pseudonimem Michał Mowiński wydał również komedie Solenizant, Statysta i Łgarz. Wywodził się ze zubożałej rodziny magnackiej. W 1751 za namową rodziców - i podobnie jak jego dwaj bracia - wstępuje do seminarium duchownego w Warszawie, w 1759 otrzymuje święcenia kapłańskie, po czym udaje się na dwuletnie studia do Rzymu. Po powrocie do kraju sprawował funkcję sekretarza prymasa Władysława Łubieńskiego - co było tym bardziej znaczące, że w czasie bezkrólewia prymas sprawował funkcję tzw. interrexa, czyli pełnił niektóre obowiązki monarchy. Potem Krasicki został kapelanem królewskim Stanisława Augusta Poniatowskiego, a z czasem monarcha obdarzył go m.in. Orderem Orła Białego. W 1765 wraz z Franciszkiem Bohomolcem i przy współpracy króla Krasicki zakłada czasopismo "Monitor", wychodzące do roku 1785, krytyczne wobec pozostałości kultury czasów saskich.
Od 1767 Krasicki piastuje godność biskupa warmińskiego (co dawało mu również prawo zasiadać w Senacie Rzeczypospolitej, a po I rozbiorze Polski zmuszało go do trudnej przyjaźni z Fryderykiem II). W 1795 obejmuje stanowisko arcybiskupa gnieźnieńskiego, czego skutkiem była przeprowadzka z rezydencji biskupiej w Lidzbarku Warmińskim do Łowicza i Skierniewic. Wkrótce potem stanął przed nieprzyjemną koniecznością przetłumaczenia, skomentowania i rozpowszechnienia papieskiego brewe, wzywającego do posłuszeństwa monarchom, piętnującego zaś wszelkie powstania i rewolucje, a także przy okazji filozofię oświecenia. W latach 1798-99 wydawał pismo "Co tydzień".
Za początek kariery literackiej Ignacego Krasickiego wypada uznać rok 1775. Wówczas przedstawił on na tzw. obiadach czwartkowych, wydawanych przez Stanisława Augusta Poniatowskiego dla ludzi kultury, fragmenty poematu heroikomicznego Myszeidos. Spośród nich największą popularność zdobyła strofa śpiewana jako Hymn do miłości ojczyzny, przez pewien czas pełniąca funkcję nieoficjalnego hymnu Polski.
Krasickiego wypada uznać za przedstawiciela nurtu klasycznego w poezji. Świadczy o tym fakt, że książę biskup warmiński z zasady wybierał gatunki literackie mogące wylegitymować się starożytnym rodowodem - bajkę, satyrę, poemat heroikomiczny (to jest parodię poematu epickiego), czy wreszcie formę tak egzotyczną, jak dialogi zmarłych, w latach 1798-1799 wydawane w czasopiśmie "Co tydzień". Wyjątkiem od tego trendu wydają się próby wykorzystania nowego gatunku literackiego - powieści (Mikołaja Doświadczyńskiego Przypadki - 1776, oraz Pan Podstoli - 1778-1784). Mieszczą się one jednak w klasycznym rozumieniu literatury jako rodzaju wypowiedzi, który powinien zachowywać równowagę między dostarczaniem przyjemności estetycznej, wzbudzaniem uczuć oraz pouczaniem.
Największe natężenie aktywności pisarskiej Ignacego Krasickiego datuje się na lata 1775-1780. W 1775 wychodzi Myszeida, rok później powieść Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, pierwsza część Pana Podstolego oraz anonimowo wydana Monachomachia - w 1778. Rok 1779 to wydanie Satyr oraz zbioru Bajki i przypowieści.
Styl Krasickiego wyróżnia się klarowną składnią, która w swoich czasach musiała zwracać uwagę tym większą, że czytelnicy mieli jeszcze w pamięci zupełnie inny wzorzec estetyczny, typowy dla odchodzącej epoki baroku. Klarowność ta sprawia, że nawet w dłuższych utworach w rodzaju satyr łatwo można wyodrębnić fragmenty mogące z powodzeniem pełnić funkcję aforyzmów. Zarówno w Satyrach, jak i w Bajkach poeta często sięgał do dialogu, niekiedy finezyjnie przeplatając dłuższe i krótsze wypowiedzi. W ten sposób Krasicki, mimo że uprawiał twórczość z założenia moralizatorską, nie musiał za każdym razem wyrażać swojej opinii wprost, co mogłoby wprowadzić wrażenie pewnej monotonii.
Dla dzisiejszego czytelnika twórczość Ignacego Krasickiego może sprawiać wrażenie nieco obcej, głównie ze względu na jej moralizatorskie podłoże. Broni się ona jednak za pomocą ironii, niekiedy zaskakująco nowoczesnej. Nie można również zapominać o wkładzie poety w rozwój kultury polskiego oświecenia, czy o wprowadzeniu do naszej literatury utopii (wyspa Nipu w Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach).
Dostojnik kościelny, poeta, a także prekursor polskiej powieści. Urodził się 3 lutego 1735 roku w Dubiecku nad Sanem, zmarł 14 marca 1801 roku w Berlinie.
Pod pseudonimem Michał Mowiński wydał również komedie Solenizant, Statysta i Łgarz. Wywodził się ze zubożałej rodziny magnackiej. W 1751 za namową rodziców - i podobnie jak jego dwaj bracia - wstępuje do seminarium duchownego w Warszawie, w 1759 otrzymuje święcenia kapłańskie, po czym udaje się na dwuletnie studia do Rzymu. Po powrocie do kraju sprawował funkcję sekretarza prymasa Władysława Łubieńskiego - co było tym bardziej znaczące, że w czasie bezkrólewia prymas sprawował funkcję tzw. interrexa, czyli pełnił niektóre obowiązki monarchy. Potem Krasicki został kapelanem królewskim Stanisława Augusta Poniatowskiego, a z czasem monarcha obdarzył go m.in. Orderem Orła Białego. W 1765 wraz z Franciszkiem Bohomolcem i przy współpracy króla Krasicki zakłada czasopismo "Monitor", wychodzące do roku 1785, krytyczne wobec pozostałości kultury czasów saskich.
Od 1767 Krasicki piastuje godność biskupa warmińskiego (co dawało mu również prawo zasiadać w Senacie Rzeczypospolitej, a po I rozbiorze Polski zmuszało go do trudnej przyjaźni z Fryderykiem II). W 1795 obejmuje stanowisko arcybiskupa gnieźnieńskiego, czego skutkiem była przeprowadzka z rezydencji biskupiej w Lidzbarku Warmińskim do Łowicza i Skierniewic. Wkrótce potem stanął przed nieprzyjemną koniecznością przetłumaczenia, skomentowania i rozpowszechnienia papieskiego brewe, wzywającego do posłuszeństwa monarchom, piętnującego zaś wszelkie powstania i rewolucje, a także przy okazji filozofię oświecenia. W latach 1798-99 wydawał pismo "Co tydzień".
Za początek kariery literackiej Ignacego Krasickiego wypada uznać rok 1775. Wówczas przedstawił on na tzw. obiadach czwartkowych, wydawanych przez Stanisława Augusta Poniatowskiego dla ludzi kultury, fragmenty poematu heroikomicznego Myszeidos. Spośród nich największą popularność zdobyła strofa śpiewana jako Hymn do miłości ojczyzny, przez pewien czas pełniąca funkcję nieoficjalnego hymnu Polski.
Krasickiego wypada uznać za przedstawiciela nurtu klasycznego w poezji. Świadczy o tym fakt, że książę biskup warmiński z zasady wybierał gatunki literackie mogące wylegitymować się starożytnym rodowodem - bajkę, satyrę, poemat heroikomiczny (to jest parodię poematu epickiego), czy wreszcie formę tak egzotyczną, jak dialogi zmarłych, w latach 1798-1799 wydawane w czasopiśmie "Co tydzień". Wyjątkiem od tego trendu wydają się próby wykorzystania nowego gatunku literackiego - powieści (Mikołaja Doświadczyńskiego Przypadki - 1776, oraz Pan Podstoli - 1778-1784). Mieszczą się one jednak w klasycznym rozumieniu literatury jako rodzaju wypowiedzi, który powinien zachowywać równowagę między dostarczaniem przyjemności estetycznej, wzbudzaniem uczuć oraz pouczaniem.
Największe natężenie aktywności pisarskiej Ignacego Krasickiego datuje się na lata 1775-1780. W 1775 wychodzi Myszeida, rok później powieść Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, pierwsza część Pana Podstolego oraz anonimowo wydana Monachomachia - w 1778. Rok 1779 to wydanie Satyr oraz zbioru Bajki i przypowieści.
Styl Krasickiego wyróżnia się klarowną składnią, która w swoich czasach musiała zwracać uwagę tym większą, że czytelnicy mieli jeszcze w pamięci zupełnie inny wzorzec estetyczny, typowy dla odchodzącej epoki baroku. Klarowność ta sprawia, że nawet w dłuższych utworach w rodzaju satyr łatwo można wyodrębnić fragmenty mogące z powodzeniem pełnić funkcję aforyzmów. Zarówno w Satyrach, jak i w Bajkach poeta często sięgał do dialogu, niekiedy finezyjnie przeplatając dłuższe i krótsze wypowiedzi. W ten sposób Krasicki, mimo że uprawiał twórczość z założenia moralizatorską, nie musiał za każdym razem wyrażać swojej opinii wprost, co mogłoby wprowadzić wrażenie pewnej monotonii.
Dla dzisiejszego czytelnika twórczość Ignacego Krasickiego może sprawiać wrażenie nieco obcej, głównie ze względu na jej moralizatorskie podłoże. Broni się ona jednak za pomocą ironii, niekiedy zaskakująco nowoczesnej. Nie można również zapominać o wkładzie poety w rozwój kultury polskiego oświecenia, czy o wprowadzeniu do naszej literatury utopii (wyspa Nipu w Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz