Dzisiejszym bohaterem jest Jan (Józef Gabriel) Ludyga-Laskowski, jeden z współorganizatorów II powstania śląskiego. Podczas III powstania śląskiego dowódca I Dywizji Górnośląskiej i zastępca Naczelnego Wodza.
Jan (Józef Gabriel) Ludyga-Laskowski urodził się 15 marca 1894 r. w Rozbarku, obecnie dzielnicy Bytomia. Jego rodzicami byli górnik Marcin Ludyga i Marta z domu Skrzypek. W jego domu rodzinnym kultywowano polskie tradycje. W 1909 r. ukończył szkołę ludową w Rozbarku. W tym samym roku podjął pracę w kopalni i wstąpił do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, a rok później objął funkcję naczelnika gniazda bytomskiego, którą pełnił do 1914 r. Za działalność w polskich organizacjach władze pruskie trzykrotnie wytaczały mu sprawy karne. 2 kwietnia 1914 r. został powołany do Armii Cesarstwa Niemieckiego i skierowany do szkoły oficerskiej w Spandau. Po otrzymaniu stopnia podchorążego został wysłany na front wschodni. W lutym 1915 r. przeniesiono go na front zachodni, gdzie brał udział w bitwie pod Verdun. Tam podjął decyzję o przejściu na stronę francuską. Za dezercję i podjęcie współpracy z Francuzami został zaocznie skazany na karę śmierci przez Sąd Polowy 11 Dywizji Armii Cesarstwa Niemieckiego. Przebywał we francuskich obozach jenieckich, w których propagował idee Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” wśród pochodzących z Górnego Śląska jeńców. 17 grudnia 1917 r. Jan Ludyga wstąpił do utworzonej we Francji Armii Polskiej i otrzymał nominację na komendanta polskiej szkoły oficerskiej w Le Mans. Wtedy też zaczął posługiwać się nazwiskiem Laskowski, a od połowy 1919 r. Ludyga-Laskowski. Mianowany dowódcą 6 kompanii I Pułku Piechoty został wysłany do Szampanii, a następnie przeniesiony do służby wywiadowczej. Po ofensywie lipcowej w 1918 r. powierzono mu organizację pionu wywiadowczego I Dywizji Polskiej. Niebawem awansował na stopień porucznika i objął stanowisko adiutanta I Korpusu Polskiego oraz szefa oddziału II.
Po zakończeniu wojny i powrocie do Polski Ludyga-Laskowski został przydzielony na front wschodni, gdzie brał udział w walkach o Galicję Wschodnią. Przez jakiś czas pełnił też funkcję adiutanta gen. Józefa Hallera, a następnie adiutanta II Dywizji i szefa oddziału II.
Na osobiste żądanie Wojciecha Korfantego 28 kwietnia 1920 r. przeniesiono go na Górny Śląsk, gdzie objął funkcję szefa sztabu POW GŚl. Był jednym z współorganizatorów II powstania śląskiego, w którym wziął czynny udział. Po jego zakończeniu pełnił obowiązki oficera do zadań specjalnych oraz służbę w katowickiej komendzie policji plebiscytowej (APO).
Podczas III powstania śląskiego dowodził V batalionem w Szarleju, a następnie wszedł w skład sztabu Pułku Katowickiego Walentego Fojkisa. Niebawem został mianowany na dowódcę I Dywizji Górnośląskiej. Po aresztowaniu oficerów z Grupy „Wschód” niechętnych wstrzymywaniu działań zbrojnych i dążących do mianowania Karola Grzesika naczelnym dowódcą powstania, Ludyga-Laskowski objął jej dowództwo. Pełnił również funkcję zastępcy Naczelnego Wodza i przygotowywał plan likwidacji powstania.
Po przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski w 1922 r. wystąpił o zmianę imienia na Jan. Ludyga-Laskowski otrzymał szereg odznaczeń, m.in. Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyż Niepodległości z Mieczami, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Walecznych (dwukrotnie), był Kawalerem Orderu Legii Honorowej. W 1926 r. przeszedł w stan spoczynku. Prowadził hurtownię tytoniu w Katowicach i działał w wielu organizacjach społecznych. Dał się także poznać jako autor publikacji poświęconych historii powstań śląskich.
Po wybuchu II wojny światowej uczestniczył w obronie Górnego Śląska, a następnie przez Rumunię przedostał się do Francji, gdzie do 1940 r. służył w polskich siłach zbrojnych. Po upadku Francji brał udział w ruchu oporu w okręgu Vichy. 23 marca 1944 r. w Grenoble został aresztowany przez Gestapo, uwięziony i torturowany, a następnie zesłany do Fort Montluc. Tam doczekał uwolnienia przez wojska amerykańskie. Wstąpił do polskiego wojska i do 1948 r. służył jako szef batalionu w koszarach Bessieres w Paryżu. W 1950 r. poważnie zachorował. Zmarł w Paryżu 16 lipca 1956 r.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz