Abraham Jaakow Stern

 2 lub 3 lutego 1842 roku w Warszawie zmarł Abraham Jaakow Stern, polski Żyd, pisarz, matematyk, wynalazca machiny arytmetycznej, konstruktor prototypów maszyn rolniczych takich jak młocarnia i kosiarko-żniwiarka. Prywatnie pradziadek Antoniego Władysława Słonimskiego. "Jego rodzice, bardzo ubodzy, nie mogąc łożyć na jego wychowanie, oddali go do zegarmistrza na naukę. Roboty młodego ucznia wkrótce zaczęły zwracać uwagę miejscowych obywateli, a gdy Stanisław Staszic Hrubieszów nabył, poznał i docenił zdolności Sterna (...). Za jego radą miasto rodzinne opuścił i przeniósł się do Warszawy, aby się naukom matematycznym poświęcić. Tu prawie od nauki czytania zacząć musiał, ale talent jego szybko się rozwijał. Wynalazłszy najprzód ruchomy trianguł, opatrzony dwoma celownikami, mogący szczególnie inżenierom artylerzystom niedogodny stolik do mierzenia zastąpić, przez swą machinę arytmetyczną, którą w roku 1813 odkrył, a w 1815 roku wydoskonalił, oczy zwrócił na siebie. Za pomocą tej machiny, mogą nawet osoby tylko liczby i liczenie znające, wszystkie cztery działania, a tem samem inne rachunki odbywać. Wielu sławnych matematyków europejskich pracowało nad machinami arytmetycznymi, prawie jednak wszystkie miały tą niedogodność, łatwo zepsuciu podpadały, że te uszkodzenia, przy wielkiej komplikacyi, niełatwo dostrzeżonemi być mogły, rachujący więc pozostawał w niepewności, czy rachunek dobrze zrobiony lub nie (...). Maszyna Sterna wydoskonalona, oprócz tego iż od innych była dokładniejszą, prostszą i trwalszą, nie miał tej niedogodności (...). Podobną machinę jak do czterech działań, wynalazł Stern w r. 1817 i do wyciągania pierwiastków z ułamków, i odtąd połączenie tych dwóch wynalazków żywo go zajmowało (....). Nie zaniedbywał zajmować się i wynalazkami użytecznemi w gospodarstwie. Modele, młockarnie, tartaki i machiny do żecia zboża, podał 1818 pod sąd towarzystwa przyjaciół nauk. Liczbę tych wynalazków powiększył Stern w r. 1821 machiną do zdejmowania planów (......). Towarzystwo królewsko-warszawskie przyjaciół nauk, oceniając zasługi Sterna, w dniu 9 lutego 1817 roku mianowało go swoim członkiem korespondentem, w dniu 4 lutego 1821 roku członkiem przybranym, a dnia 3 stycznia 1830 roku członkiem czynnym (....). Kiedy w roku 1818 ustanowiono szkołę rabinów, minister ówczesny oświecenia publicznego, Stanisław Potocki, wezwał Sterna na jej dyrektora i polecił mu wypracować plan wykładu nauk i urządzenia tej instutucyi (....). W 1835 roku wynalazł pełen prostoty mechanizm, ochraniający w rozbieganiu się koni w zaprzęgu od szkody tak sam powóz, jakoteż osoby w nim siedzące. Jako pisarz, oprócz rozpraw naukowych w języku polskim o własnych wynalazkach, zostawił też kilka w hebrajskim języku dla swych współwyznawców, jak: "O potrzebie nowego tłumaczenia Biblii", "O potrzebie wskrzeszenia czystej Mojżeszowej nauki" (....).

Umarł Stern w 74 roku życia w Warszawie (.....), dnia 2 lutego 1842 r. Zachował ubiór starodawny, a długa siwa broda dodawała powagi jego postaci. Wizerunek Sterna uwiecznił J .F. Piwarski w ślicznym sztychu, zalecającym się wielkiem podobieństwem".

(źródło: Józef Unger, ''Tygodnik Ilustrowany'', 1866 r.) /Marta