Klub Miłośników Historii Polski
Urodziła się jako córka Karola Smosarskiego, chemika, i Walerii z domu Darmos, gospodyni domowej i śpiewaczki na koncertach dobroczynnych. Miała troje rodzeństwa, w tym dwóch braci. Wczesne dzieciństwo spędziła w majątku ziemskim Jurki, gdzie jej ojciec pełnił funkcję administratora. W roku 1905 rodzina przeniosła się do stolicy. Pięć lat później ojciec Karol zmarł, a matka musiała zarabiać na utrzymanie dzieci, pracując jako fryzjerka. Jako nastoletnia uczennica grywała w amatorskich przedstawieniach.
Jej nieoficjalny debiut sceniczny miał miejsce 18 grudnia roku 1916 w roli Dziewicy Pierwszej w "Nie-Boskiej komedii" Krasińskiego, wystawionej w Teatrze Polskim przez amatorski zespół Koła Miłośników Sztuki Dramatycznej Studentów Uniwersytetu i Politechniki Warszawskiej.
Po ukończeniu w roku 1917 nauki na prywatnej pensji Anieli Hoene-Przesmyckiej, żony Zenona Przesmyckiego, uczyła się aktorstwa prywatnie u Władysława Staszkowskiego, a następnie zapisała się na wieczorowe studia w Warszawskiej Szkole Dramatycznej prowadzonej przez Jana Lorentowicza, które ukończyła z wyróżnieniem w roku 1920 (na życie zarabiała pracując w Banku Polskim przy ul. Bielańskiej 10).
Pod pseudonimem "Sarska" (użyła go jednorazowo), zadebiutowała 16 sierpnia 1918 r. na deskach Teatru Letniego w Warszawie rolą Lili w farsie "Ciotka" Karola Thomasa Brandona, u boku Antoniego Fertnera. W lipcu roku 1920 wystąpiła w przedstawieniu dyplomowym, a we wrześniu tego samego roku zaangażowano ją do zespołu Teatru Rozmaitości, gdzie pracowała do roku 1923. Jej profesjonalnym debiutem była rola w komedii "Weteran' (oryg. Captain Swift) Charlesa Haddona Chambersa na scenie Teatru Letniego, gdzie wystąpiła wraz z Mieczysławem Frenklem (premiera 11 listopada 1920). Z kolei debiutem filmowym był nieukończony obraz "Dla szczęścia" Aleksandra Hertza w roku 1919, według melodramatu Stanisława Przybyszewskiego, w którym wcieliła się w Helenę.
Choć zagrała w 26 polskich filmach, to częściej występowała na deskach teatrów stołecznych, grając łącznie w 40 różnych sztukach. Kino przyniosło jej jednak tak wielką popularność, że przez wiele osób (zarówno publiczność, jak i krytyków) była uważana za największą gwiazdę polskiego przedwojennego kina, wygrywając w wielu plebiscytach popularności.
W roku 1932 po roli w "Księżnej Łowickiej" zainteresowali się nią filmowcy z Ameryki. Jadwiga odrzuciła jednak intratny kontrakt w jednej z czołowych hollywoodzkich wytwórni, ponieważ nie chciała się zgodzić na to by na dłużej wyjechać z Polski.
26 lutego 1935 roku poślubiła w kościele PP. Kanoniczek inżyniera Zygmunta Protassewicza, którego poznała w grudniu 1931 r. w Krynicy, kiedy przyjechała ze sztuką "Świt, dzień i noc" Dario Niccodemiego. Małżeństwo zamieszkało w willi przy ul. Naruszewicza 15 róg ul. Pilickiej na mokotowskim Wierzbnie w połowie roku 1936, zaprojektowanej zgodnie ze wskazówkami Smosarskiej. W roku 1938 została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi: „w uznaniu zasług położonych na polu krzewienia polskiej kultury filmowej”.
Po pierwszych niemieckich bombardowaniach Warszawy we wrześniu 1939 roku wyjechała wraz z mężem do krewnych na Litwę. Następnie oboje przez Łotwę, Szwecję i Norwegię dotarli w listopadzie 1939 roku do Stanów Zjednoczonych, dzięki propozycji polonijnego impresario, który już wcześniej chciał organizować dla niej tournée artystyczne po USA. Tam zajęła się pracą społeczną wśród Polonii. Występowała również przed publicznością polonijną oraz brała udział w przeglądach własnych filmów. Wiosną roku 1944 wcieliła się w postać Julii w komedii Fredry "Pierwsza lepsza", w Polskim Teatrze Artystów w Nowym Jorku.
Około roku 1950 małżeństwo zamieszkało we własnym domu z ogrodem w Middlebury, gdzie Protassewicz prowadził dużą fabrykę narzędzi precyzyjnych. Często gościli u nich polscy emigranci oraz przybysze z Polski.
Po wojnie kilkakrotnie odwiedzała Polskę, by ostatecznie powrócić z mężem do rodzinnego miasta na stałe w grudniu roku 1970. Zmarła niecały rok później na agranulocytozę, w Uroczystość Wszystkich Świętych. Została pochowana w alei zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim (grób 158/159/160/161/162).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz