Dlaczego to Biały Orzeł jest polskim godłem? Norman Davies tłumaczy niezwykłość naszego narodowego symbolu
fot.CC0 / bliksemsteenDlaczego to orzeł stał się uniwersalnym symbolem władzy?
Dla Rzymian był nosicielem gromu. W Walii dał nazwę najwyższemu spośród szczytów. W Polsce – stał się symbolem narodzin całego państwa. Z czego wynika niezwykłość Orła – nie tylko tego Białego?
Status orła jako „króla ptaków” uświęca tradycja równie dawna jak ta, która sankcjonuje status lwa jako „króla zwierząt”. W wierzeniach rzymskich orzeł był „ptakiem burzy” Jowisza, nosicielem gromu.
Był symbolem władzy i majestatu w Babilonie i w Persji; rzymski wódz Mariusz adoptował go po swoich zwycięstwach na Wschodzie.Legiony cesarstwa rzymskiego maszerowały pod sztandarami ze znakiem orła, orzeł wieńczył berła rzymskich konsulów.
Folklor słowiański przechował legendę o trzech braciach: Lechu, Czechu i Rusie, którzy wyruszyli w świat na poszukiwanie szczęścia. Rus poszedł na wschód, Czech na południe, a Lech ruszył przez równiny wiodące na zachód. Lech zatrzymał się nad jeziorem, pod wielkim drzewem, na którym zbudował sobie gniazdo orzeł. Został ojcem Polaków, a Gniezno, czyli „orle gniazdo” — ich pierwszą siedzibą.
W Walii najwyższy szczyt Snowdon, serce rodzimych gór, także nosi nazwę Eryri, czyli „siedziby orłów”.
fot.CC ASA 3,0 . Luis GarciaRzymski orzeł. Rzeźba z początku I wieku n.e.
Drapieżnik na straży Biblii
W symbolice chrześcijańskiej orzeł kojarzony jest z postacią św. Jana Ewangelisty (św. Mateusz ma Anioła i Topór, św. Łukasz — Byka, a św. Marek — Lwa). Widnieje na kościelnych pulpitach, rozłożonymi skrzydłami wspierając Biblię i odstraszając od niej jadowitego węża kłamstwa.
Według św. Hieronima, orzeł był także emblematem Wniebowstąpienia. Przez całe dzieje Europy królewskiego orła obierali jako symbol władcy, którzy rościli sobie prawo do wyższości nad innymi książętami.
Karol Wielki nosił płaszcz z tkaniny wytłaczanej w orły; Kanut Wielki został w takim płaszczu pochowany. Zarówno Napoleon l, jak i Napoleon III bardzo chętnie używali symboliki związanej z wizerunkiem orła. Spadkobiercy Napoleona, królowi Rzymu, nadano przydomek Aiglon, czyli „orlątko”.
Warianty heraldyczne orła. Hugo Gerhard Ströhl, „Heraldischer Atlas”, Stuttgart 1899.
Tylko Brytyjczycy – w swoich staraniach o oryginalność — nie wykazywali żadnego zainteresowania orlim gatunkiem.
Wszystkie barwy orła
Motyw orła przewija się przez całą europejską heraldykę, pojawiwszy się wcześniej jako element islamskich insygniów władzy. Białym orłem w herbie szczycą się Serbia i Polska — polski orzeł ma na głowie koronę (którą mu na pewien czas zdjęli komuniści).
Tyrol oraz Prusy i Brandenburgia miały orła czerwonego, a szwedzka prowincja Vărmland — niebieskiego. Republika Federalna Niemiec zapożyczyła jednego stylizowanego czarnego orła z herbu miasta Akwizgran.
fot.CC0 / agabali0Orzeł. Polski, serbski, niemiecki, rosyjski, bizantyjski, francuski…
Za panowania dynastii Paleologów cesarstwo bizantyjskie przyjęło emblemat czarnego dwugłowego orła z rozłożonymi skrzydłami — symbol rzymskiej sukcesji na Wschodzie i Zachodzie. W odpowiednim czasie przejęli go carowie w Moskwie — „Trzeci Rzym”, władcy Świętego Cesarstwa Rzymskiego w Niemczech oraz austriaccy Habsburgowie.
Ein Adler fängt keine Mücken, powiada niemieckie przysłowie: „Orzeł nie łowi komarów”.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz