Pozbawili życia 2897 Romów

 2 sierpnia 1944 roku Niemcy likwidujący obóz cygański w KL Auschwitz pozbawili życia 2897 Romów. Była to masowa eksterminacja trzeciej,co do liczebności grupy etnicznej w tym miejscu. Transporty z Romami zaczęły tu docierać już 9lipca 1941 roku.

W grudniu 1942 roku Niemcy wydali zarządzenia nakazujące osadzenie Romów w obozach koncentracyjnych. Wybrano w tym celu Auschwitz. Romowie byli deportowani całymi

rodzinami do obozu Auschwitz II-Birkenau.

Pierwszy transport dotarł 26 lutego 1943 roku. Wówczas Familienzigeunerlager był jeszcze w

budowie. Po jej zakończeniu znajdowały się tam 32 baraki mieszkalne i 6 sanitarnych.Od lutego 1943 roku do lipca 1944 roku za drutami Auschwitz znalazło się 21 tysięcy Romów kobiet,mężczyzn i dzieci. Do tej liczby należy dodać również 1700 Romów przywiezionych z Białegostoku,których nie ujęto na żadnej z list i z uwagi na podejrzenie zarazy tyfusa zlikwidowano od razu.

Większość spośród więźniów Zigeunerlager zmarła wskutek chorób. Szczególnie cierpiały dzieci deportowne lub urodzone w obozie.

Wśród nich szerzyły się choroby - rak wodny, szkarlatyna, odra i dyfteryt. Na dzieciach zbrodnicze eksperymenty medyczne przeprowadzał obozowy lekarz Josef Mengele.

Wszystkie zmarły lub zostały zgładzone. Według relacji świadków to właśnie Mengele 2 sierpnia 1944 roku podczas wieczornego apelu kazał wystąpić wszystkim lekarzom i pielęgniarkom Polakom i skierował ich do karnej kompanii w Birkenau.

Likwidcja obozu romskiego w Auschwitz miała nastąpić już w maju 1944 roku,ale zaniechano tego,ponieważ obawiano się i to całkiem zasadnie buntu więzniów.

Cyganów ostrzegł kierownik obozu cygańskiego Unterscharführer SS Georg Bonigut. Nakazał, by nie opuszczali baraków. 16 maja wieczorem obóz otoczyło około 50-60 SS-manów. Próbowali wygonić więźniów z baraków. Nikt nie wyszedł.

Niemcy zrezygnowali z obawy przed stratami. Wśród więźniów była znaczna liczba byłych żołnierzy Wehrmachtu. Obawiali się również, że iskra oporu mogłaby się przedostać na inne

rejony obozu.

23 maja 1944 roku z Birkenau przeniesiono do Auschwitz ponad 1,5 tysiąca Cyganów. Zostali później wywiezieni do obozu w Buchenwaldzie.

Dwa dni później do obozu we Flossenburgu wysłano 82 Cyganów, a do Ravensbrueck - 144 Cyganki. W obozie familijnym pozostało

niespełna 3 tysiące osób.

Jak już wspomniałem w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 roku na rozkaz Himmlera rozpoczęto likwidację obozu. Oto fragment wspomnień jednego ze świadków:

" Po południu podstawiono na obozową rampę kolejową w Birkenau pusty pociąg towarowy, a następnie przyprowadzono z KL Auschwitz I

wyselekcjonowanych z obozu BIIe Cyganów i osadzonych w blokach nr 10 i 11 w obozie macierzystym w dniu 23 V 1944 r. - 1408 Cyganów i Cyganek, których postanowiono zachować przy życiu i skierować do innych obozów koncentracyjnych. Wyjeżdżający żegnali się poprzez druty ogrodzenia obozowego z Cyganami pozostającymi w obozie BIIe. Około godziny 19.00

wyruszył z rampy kolejowej w Birkenau pociąg towarowy, w którym było 918 mężczyzn, w tym 105 chłopców w wieku 9 do 14 lat oraz 490 kobiet.

Pociąg skierowano do KL Buchenwald. 1408 osób - Cyganów figurowało jeszcze w dniach 3 i 4 sierpnia w zestawieniach zatrudnienia w KL

Auschwitz II jako znajdujących się w transporcie do innego obozu. Odpisano ich ze stanu liczbowego obozu po otrzymaniu zawiadomienia o przejęciu ich przez KL Buchenwald."

Według współczesnych szacunków, w wyniku prześladowań i terroru w latach panowania III Rzeszy śmierć poniosło około połowy populacji Romów, zamieszkujących obszary okupowane

przez Niemców.

W 2001 roku na terenie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau otwarta została stała ekspozycja upamiętniająca martyrologię Cyganów.

Boguś