Author Jan Żaryn reproduces a quote from Isaac Bashevis Singer, a prominent Polish Jew, which highlights the cultural and linguistic divide between Jewish and non-Jewish Poles during the interwar period:
“It was rare in Poland that a Jew felt the need to learn the Polish language; rarely was a Jew interested in the history of Poland or Polish political affairs. Even in the last recent years, it was rare for a Jew to speak Polish well. Among 3 million Jews living at the time in Poland, 2.5 million were unable to write even the simplest letter in Polish and pronounced Polish words very poorly.”
This cultural separation is crucial to understanding the challenges for Poles helping the unassimilated Jews during the Holocaust.
While Jews often lived in close-knit communities with distinct cultural identities, obviously, separation sometimes created distance in mutual understanding.
When the Final Solution in German occupation of Poland began, this divide would shape the moral decisions Poles were forced to make under extreme circumstances.
Under German occupation, Poles faced cruel and unimaginable choices.
They knew that remaining passive in the face of this genocide would ensure the survival of their families and more.
In contrast, aiding Jews often led to certain death, not just for the helper, but for their entire household and even neighbors or entire villages.
These were not hypothetical risks; they were enforced through brutal German reprisals.
Żaryn emphasizes that these dilemmas were tragic but not unique to Poles.
Jewish religious tradition, including the concept of Kiddush HaChaim (sanctification of life), prioritizes self-preservation, even at the expense of others.
This principle has been upheld in legal contexts, such as Israeli laws absolving Jews who harmed other Jews during the Holocaust to save themselves.
Żaryn argues that the same understanding must be extended to Poles who, under similar circumstances, chose to protect their families by remaining passive—and I wholeheartedly agree.
Countless Christian Poles went beyond the call of duty, overcoming cultural divides and risking everything to do what they believed was right.
However, for other Poles, the choice was not so simple.
For them, aiding Jews meant accepting a real possibility of their own death and the deaths of their loved ones.
This tragic reality leads to a profound moral question:
What would you do in their place?
Imagine yourself as a Polish villager during the war.
A desperate Jewish family comes to your door seeking shelter.
Helping them could result in your own family being executed if discovered, but denying them could lead to their death.
The question is not merely hypothetical - it forces us to confront the unimaginable choices faced by ordinary people under extraordinary circumstances.
To judge Poles for these decisions without understanding the full context is not only unfair but historically inaccurate.
The blame for the horrors of the Holocaust lies solely with the Germans, who engineered a system of terror that forced people into impossible situations.
While it is essential to honor the heroism of Poles who risked everything to save Jewish lives, it is equally important to recognize the humanity of those who could not make that choice.
To demand self-sacrifice from ordinary people in such extraordinary conditions ignores the fear and suffering they endured.
The Holocaust was a tragedy of unimaginable scale, affecting both Jews and Poles in devastating ways.
By understanding the historical context, the challenges of cultural divides, and the impossible choices people faced, we can foster greater empathy and move beyond simplistic narratives of blame.
Ultimately, the responsibility lies with the perpetrators—the Germans—and not with the victims who were forced into these tragic moral dilemmas.
What would Jews do if it was the other way around?
What would you do?
Autor Jan Żaryn przytacza cytat Izaaka Baszewisa Singera, wybitnego polskiego Żyda, który podkreśla kulturowy i językowy podział między Żydami i nieżydowskimi Polakami w okresie międzywojennym:
„W Polsce rzadko zdarzało się, aby Żyd czuł potrzebę nauki języka polskiego; rzadko interesował się historią Polski lub polskimi sprawami politycznymi. Nawet w ostatnich latach rzadko zdarzało się, aby Żyd mówił dobrze po polsku. Spośród 3 milionów Żydów żyjących wówczas w Polsce, 2,5 miliona nie potrafiło napisać nawet najprostszej litery po polsku i bardzo źle wymawiało polskie słowa”.
Ten podział kulturowy jest kluczowy dla zrozumienia wyzwań, z jakimi musieli zmierzyć się Polacy, pomagając niezasymilowanym Żydom w czasie Holokaustu.
Chociaż Żydzi często żyli w zżytych społecznościach, mając odrębne tożsamości kulturowe, oczywiste jest, że separacja czasami prowadziła do dystansu we wzajemnym zrozumieniu.
Gdy rozpoczęła się okupacja niemiecka w Polsce, podział ten wpłynął na decyzje moralne, które Polacy musieli podejmować w skrajnych okolicznościach.
Pod okupacją niemiecką Polacy stanęli przed okrutnymi i niewyobrażalnymi wyborami.
Wiedzieli, że bierność wobec ludobójstwa zapewni przetrwanie ich rodzinom, a nawet innym ludziom.
Natomiast pomoc Żydom często wiązała się z pewną śmiercią, nie tylko osoby udzielającej pomocy, ale całej jej rodziny, a nawet sąsiadów czy całych wiosek.
Nie były to hipotetyczne zagrożenia; zostały zrealizowane poprzez brutalne niemieckie represje.
Żaryn podkreśla, że dylematy te były tragiczne, ale nie dotyczyły wyłącznie Polaków.
Żydowska tradycja religijna, łącznie z koncepcją Kiddush HaChaim (uświęcenia życia), kładzie nacisk na samozachowanie, nawet kosztem innych.
Zasada ta znalazła odzwierciedlenie w kontekstach prawnych, takich jak izraelskie prawa zwalniające Żydów, którzy w czasie Holokaustu wyrządzili krzywdę innym Żydom, aby się uratować.
Żaryn twierdzi, że takie samo zrozumienie należy rozszerzyć na Polaków, którzy w podobnych okolicznościach zdecydowali się chronić swoje rodziny, pozostając biernymi – i całkowicie się z tym zgadzam.
Niezliczona rzesza polskich chrześcijan przekroczyła granice swoich obowiązków, przezwyciężając podziały kulturowe i ryzykując wszystko, aby zrobić to, co uważali za słuszne.
Jednak dla innych Polaków wybór nie był już taki prosty.
Dla nich pomoc Żydom oznaczała pogodzenie się z realnym ryzykiem śmierci własnej i swoich bliskich.
Ta tragiczna rzeczywistość prowadzi do głębokiego pytania moralnego:
Co byś zrobił na ich miejscu?
Wyobraź sobie, że jesteś polskim mieszkańcem wsi w czasie wojny.
Zrozpaczona rodzina żydowska puka do twoich drzwi, szukając schronienia.
Udzielenie im pomocy może skutkować śmiercią twojej rodziny, jeśli zostaniesz odkryta, natomiast odmowa może skutkować ich śmiercią.
Pytanie to nie jest czysto hipotetyczne – zmusza nas ono do zmierzenia się z niewyobrażalnymi wyborami, przed którymi stają zwykli ludzie w niezwykłych okolicznościach.
Osądzanie Polaków za te decyzje bez zrozumienia pełnego kontekstu jest nie tylko niesprawiedliwe, ale i historycznie niedokładne.
Winę za okrucieństwa Holokaustu ponoszą wyłącznie Niemcy, którzy stworzyli system terroru, zmuszający ludzi do życia w sytuacjach niemożliwych do zniesienia.
Choć ważne jest, aby oddać hołd bohaterstwu Polaków, którzy ryzykowali wszystko, aby ratować życie Żydów, równie ważne jest uznanie człowieczeństwa tych, którzy nie mogli dokonać takiego wyboru.
Wymaganie poświęcenia od zwykłych ludzi w tak niezwykłych warunkach oznacza ignorowanie ich strachu i cierpienia.
Holocaust był tragedią o niewyobrażalnej skali, która wywarła niszczycielski wpływ zarówno na Żydów, jak i na Polaków.
Rozumiejąc kontekst historyczny, wyzwania wynikające z podziałów kulturowych i niemożliwe wybory, przed którymi stanęli ludzie, możemy wzbudzić w nich większą empatię i wyjść poza uproszczone narracje o winie.
Ostatecznie odpowiedzialność spoczywa na sprawcach – Niemcach – a nie na ofiarach, które zostały zmuszone do postawienia się w obliczu tych tragicznych dylematów moralnych.
Co zrobiliby Żydzi, gdyby było odwrotnie?
Co byś zrobił?
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz