Kiedy jednak posłowie głosowali, cała operacja już była przygotowana.

 Polacy stracili dwie trzecie swoich pieniędzy

lat temu komunistyczne władze dokonały skoku na pieniądze Polaków. 28 października 1950 roku Sejm podjął decyzję o wymianie pieniędzy. Kiedy jednak posłowie głosowali, cała operacja już była przygotowana. Stare pieniądze traciły swoją ważność już następnego dnia, a można je było wymienić tylko do 9 listopada. Jednocześnie za handlowanie dolarami lub złotem wprowadzono dożywocie lub karę śmierci

Końcówka lat 50. w gospodarce PRL doprowadziła do inflacji. Plan 6-letni nastawiony na budowę przemysłu ciężkiego, niemal w ogóle nie zakładał powstawania dóbr konsumpcyjnych. Nie było jak wydać zarabianych pieniędzy. Komunistyczne władze spodziewały się też, że Polacy mają sporo gotówki z czarnego rynku, który był podstawą zaopatrzenia w wielu dziedzinach. Oficjalny powód operacji to uderzenie w spekulantów. Akcję udało się utrzymać w całkowitej tajemnicy, mimo, że nowe pieniądze wydrukowano już dwa lata wcześniej w kilku europejskich krajach. Decyzja Sejmu, wydrukowanie gazet z obwieszczeniem o wymianie i rozwożenie pieniędzy po kraju odbyło się w ciągu kilkunastu godzin. Pierwszym dniem operacji była niedziela. Wtedy po raz ostatni można było płacić starymi pieniędzmi.

Podstawowe zasady wymiany to:

Gotówka - każde sto zł wymieniano na złotówkę

Płace i ceny - każde sto złotych zamieniano na trzy złote

To nie była jednak wymiana. Jak stwierdza prof. Wojciech Roszkowski, wszyscy obywatele stracili z dnia na dzień 2/3 swoich pieniędzy (wg innych wyliczeń ok. 60 proc.), a wg nowej waluty odebrano w ten sposób ok. 3 mld zł. Jednak komunistyczna władza nie znała możliwości Polaków. Nadal w ich zasobach znajdowało się ok. 4,6 mld zł. Nie licząc złotówek ulokowanych w walutach obcych, głównie w dolarach. I o tym też pomyślano. Jednocześnie z wymianą wprowadzono zakaz posiadania walut obcych oraz złota i platyny. Każdy kto je miał, musiał je odsprzedać państwu po tzw. oficjalnej cenie, która była kilkakrotnie mniejsza od wartości rzeczywistej. Jeżeli tego nie zrobił i handlował walutami, groziło mu dożywocie lub kara śmierci.

Nowe pieniądze zaprojektował malarz Wacław Borowski, uczeń Józefa Mehoffera, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej i autor projektu przedwojennych banknotów Wodzowie polscy, która jednak nie weszła do obiegu ze względu na wybuch II wojny światowej.

Najpopularniejszym banknotem tamtych czasów była „setka”, z wizerunkiem przodownika pracy, górnika Wincentego Pstrowskiego. Był w obiegu do 1977 roku.

Fot. Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak / CC