Stefania Wilczyńska

 26 maja 1886 roku w Warszawie przyszła na świat Stefania Wilczyńska - pedagog z powołania, zastępczyni i bliska współpracownica doktora Janusza Korczaka.

Była Żydówką pochodzącą z zamożnej rodziny. Studiowała na Uniwersytecie w belgijskim mieście Liége. Studiowała przyrodę tudzież medycynę. W 1909 roku rozpoczęła pracę na ulicy Franciszkańskiej 2 w Warszawie w przytułku dla żydowskich sierot

zorganizowanym przez Towarzystwo „Pomoc dla Sierot”.

Tam prawdopodobnie poznała doktora Janusza Korczaka. 7 października 1912 roku otwarto nowo wybudowany Dom Sierot na ulicy Krochmalnej 92. Janusz Korczak objął funkcję dyrektora placówki, a Stefania Wilczyńska była naczelną wychowawczynią. Oboje pełnili swe funkcje nieodpłatnie. Ich zapłatą była pomoc niesiona sierotom. W czasie, gdy wybuchła I Wojna Światowa i Janusz Korczak został powołany do wojska, Stefania zastępowała go przez okres 4 lat. W kolejnych latach Dom Sierot rozrastał się o kolejne tereny. W 1921 roku na ofiarowanych Towarzystwu 10 morgach ziemi powstała filia Domu Sierot „Różyczka”. Odbywały się tam kolonie dla dzieci. W 1925 roku w Domu Sierot powstała bursa. Korzystali z niej nie tylko wychowankowie placówki, ale także osoby z zewnątrz. W 1931 roku Stafania Wilczyńska zaczęła podróżować do Palestyny. Miała wówczas kryzys swojego pedagogicznego powołania. 1 lipca 1937 roku

Stefania Wilczyńska opuściła Dom Sierot po 25-letniej nieprzerwanej pracy. Rozpoczęła nową pracę w „Centosie” jako konsultant do spraw wychowawczych w

internatach. W 1938 roku wyjechała do Palestyny. Miała na celu kontynuować tam rozpoczęte prace

zmierzające do opracowania systemu wychowawczego domów dziecięcych w kibucu. W obliczu zbliżającej się apokalipsy II Wojny Światowej wraca jednak do Polski. Nie była w stanie opuścić polskich, żydowskich dzieci. W suterenie Domu Sierot urządziła punkt opatrunkowy. W czasie wojny żydowskie dzieci były, również zaangażowane w niesienie pomocy rannym. 16 listopada 1940 roku przeniesiono Dom Sierot na ulicę Chłodną 33. Korczak i Wilczyńska nie chcieli ratować własnego życia mimo deklarowanej pomocy osób z zewnątrz.

Dzieci były otoczone opieką, dobrze odżywione i nie chorowały na tyfus, co pokazuje najlepiej heroiczną i do końca oddaną postawę wychowawców Domu Sierot i wszystkich zaangażowanych we wspieranie tej działalności. Po 21 października 1941 roku nastąpiła ewakuacja Domu Sierot tym razem do budynku Towarzystwa

Pracowników Handlowych m.st. Warszawy przy ulicy Siennej 16/śliskiej 9. 5/6 sierpnia 1942 roku wychowankowie Domu Sierot (200 dzieci) razem z doktorem Korczakiem oraz Stefanią Wilczyńską zostali wypędzeni na Umschlagplatz, a stamtąd pociągami przetransportowani do obozu zagłady w Treblince.

Stefania Wilczyńska została odznaczona pośmiertnie Srebrnym Krzyżem Zasług. Jej symboliczna mogiła znajduje się w alei głównej cmentarza żydowskiego przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 64, rząd 1).

/Marta