·
Dawno, dawno temu gdzieś w Iraku
Mezopotamia kraina pierwszych cywilizacji i pierwszych imperiów. Historycy i archeolodzy skupiają się głównie na kulturze Sumeryjskiej, lecz niczym na arenie dziejów pojawili się Sumerowie, życie w Mezopotamii kwitło niemalże od początków ludzkości. Znamy kultury, które rozwijały się tam na przestrzeni wieków, jak kultura Hassuna, Samarra, Halaf, Ubajd sięgające wczesnych okresów neolitu, jeszcze sprzed przewrotu agrarnego. Jednakże wcześniej również żyli tu ludzie. Wspomniane kultury to okres rozwoju cywilizacyjnego, pierwszych osad i eksperymentów rolniczych. Jednakże pierwsi mieszkańcy Mezopotamii nie zamieszkiwali terenów nizinnych wzdłuż rzek Eufrat i Tygrys lecz w górskich dolinkach rozległych gór Zagros. Góry dawały schronienie, jaskinie w których można było zamieszkać, chronić się od zimna i zmiennych górskich warunków pogodowych. A górskie dolinki zapewniały łatwy dostęp do pozyskiwania żywności, głównie terenów łowieckich.
W łańcuchu górskim Zagros archeolodzy odnaleźli szereg jaskiń, które zamieszkiwane były jeszcze przez neandertalczyków, a następnie przez homo sapiens. Najważniejsze to jaskinie: Zarzi, Palegawra, Barda Balka czy Hazar Merd.
W plejstocenie siedliska te były zamieszkiwana prawdopodobnie całorocznie. A trwały pobyt w jednym miejscu wielu grup wytworzył w nich na przestrzeni wieków tożsamość grupową. W archeologii powstało określenie na zespół wspólnych cech mieszkańców jaskiń w okresie paleolitu i mezolitu obejmujących górski teren dzisiejszego Kurdystanu. Kultury te nazwano kulturą baradosteńską oraz kulturą zarzańską. Cechą spajającą ludność były pewne elementy, które można powiązać z wierzeniami religijnymi. W jaskiniach tuż przy miejscach pochówków archeolodzy odkryli niewielkie platformy. Nie wiadomo jaki był ich cel, jednakże istnieje możliwość, iż mogła to być pewna forma ołtarzy. Znaleziono oprócz narzędzi i grotów liczne ozdoby jak np. koraliki niejednokrotnie barwione czerwoną ochrą lub wykonane z muszli. Ochra była dość powszechnie używana do barwienia i zdobienia naczyń i ozdób. Znaleziono np. skorupę żółwia, która prawdopodobnie służyła jako paleta. Istnieją również dowody, że używano już bitumu. W okresie tym udomowiono najlepszego przyjaciela człowieka, czyli psa.
Ludność z gór Zagros miała liczne kontakty z innymi grupami głównie z Anatolii oraz rejonem Zatoki Perskiej, świadczą o tym narzędzia i ozdoby wykonane z obsydianu czy muszli wydobytych z morza.
Góry Zagros wydają się więc kolebką kultur, które z czasem wykształciły się w dzisiejszym Iranie i Iraku.
Na zdjęciu wejście do jaskini Palegawra.
Źródło:
„The Zagros Epipalaeolithic revisited: New excavations and 14C dates from Palegawra cave in Iraqi Kurdistan” w Journals POLS
„Paleolithic age in Iran” w Encyclopedia Iranica
Wikipedia
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz