Karakol i kontrmarsz.
Karakol:
Taktyka walki bronią palną przeszła w Europie w XVII wieku poważną ewolucję. W dziale poświęconym bitwą czytelnik może znaleźć nie do końca zrozumiałe terminy, dotyczące sposobu walki określane jako kontrmarsz i karakol.
Należy się zatem pewne wyjaśnienie w tej kwestii, które głównie zaczerpnąłem z Małej Encyklopedii Wojskowej MON :
Karakolem nazywano XVI i XVII wieczną taktykę jazdy zachodnioeuropejskiej, uzbrojonej w pistolety, arkebuzy lub bandolety. Nazwa karakolu pochodzi od włoskiego słowa caracolle, oznaczającego karuzelę. Twórcami tej metody byli jednak Francuzi, którzy po raz pierwszy użyli jej w bitwie z hugenotami pod Dreux w 1562 r. Później taktykę tę rozpowszechniły wojska niderlandzkie, w których wprowadził ją Maurycy Orański. Stosująca ją konnica miała początkowo stworzyć ogniowe przygotowanie szarży kopijników.
Sama walka miała wyglądać w ten sposób: Odział jazdy ustawiono w 6 -7 szeregów i 14- 15 rzędów. W takim dość luźnym uszykowaniu podjeżdżał od do przeciwnika na odległość ok 10 metrów i obracając końmi w miejscu w prawo dawał ognia z lewej ręki, po czym zajeżdżając w lewo, strzelano z prawej ręki, po czym odwracał się i cwałem odjeżdżał do tyłu dla załadowania broni.
Karakol dawał dość słabe efekty. Wynikało to z niskiej skuteczności ówczesnej broni palnej a już szczególnie pistoletów. Dodatkowo tylne szeregi musiały strzelać ponad głowami poprzedników, co najczęściej uniemożliwiało skuteczny ogień. Karakol był natomiast niezwykle popularny, ponieważ była to dość wygodna i mało ryzykowna taktyka. Od kul przeciwnika chroniła zbroja oraz koń, przed atakiem broni białej można zaś było z reguły uciec. Zaciężni żołnierze zatem z reguły zachwalali ten system, który w dodatku nie wymagał wysokich kwalifikacji jeździeckich.
Wobec zaniku kopijników karakol stał się podstawowym sposobem walki jazdy, z obecnego punktu widzenia stanowiący w zasadzie jej wynaturzenie. Rozpowszechnił się niemal w całej Europie, z wyjątkiem Polski i krajów wschodnich oraz częściowo Hiszpanii. Karol Gustaw jako pierwszy prawdopodobnie zrezygnował z karakolu, na podstawie złych doświadczeń jakie karakolująca jazda szwedzka miała w walkach z jazdą polską z którą zazwyczaj przegrywała. Wobec tego zakazał karakolu i wprowadził zasadę walki bronią białą. Jednakże pewne elementy starej taktyki pozostały. Szwedzka kawaleria starała się wpierw atakować bronią palną i dopiero po oddaniu salwy ruszała do ataku na broń białą. W innych armiach karakol wyszedł z użyciu pod wpływem wojny trzydziestoletniej. W armii cesarskiej właściwie po klęsce pod Breitenfeld, choć dopiero po bitwie pod Lutzen całkowicie zabroniono tego sposobu.
Kontrmarsz:
Kontrmarsz był natomiast sposobem walki piechoty uzbrojonej w arkebuzy lub muszkiety. Polegał on na kolejnym oddawaniu ognia przez szeregi oddziałów. Wprowadzony około 1516 r. przez Hiszpanów a udoskonalony i rozpowszechniony przez Maurycego Orańskiego. Kontrmarsz polegał zatem na tym, że po oddaniu salwy przez pierwszy szereg, który występował naprzód na 10 kroków, żołnierze tego szeregu w przerwach pomiędzy rzędami cofali się na koniec oddziału, dla załadowania broni. Wówczas salwę oddawał drugi szereg, którego żołnierze ponownie maszerowali na koniec. Przy ustawieniu w 10 szeregów pozwalało w ten sposób prowadzić ciągły ogień. Zanim wystrzelił ostatni z szeregów, pierwszy już miał ponownie naładowaną broń. Kontrmarsz wymagał odpowiedniej dyscypliny i wyszkolenia. Taktyka ta utrwaliła także konieczność stosowania musztry oraz przyczyniła się do powstania podoficerów, którzy wydawać mieli komendy. Kontrmarsz na początku XVII odpowiadał długotrwałości przeładowania broni, jednak ogień prowadzony w ten sposób był mniej skuteczny od ognia prowadzonego salwami. Z kontrmarszu zrezygnował Gustaw Adolf, po wprowadzeniu lżejszego muszkietu. Szwedzi strzelali salwami plutonów, gdzie pierwszy szereg klękał, drugi nachylał się a trzeci stał wyprostowany. Wkrótce potem taktyka ta wyparła kontrmarsz.
Opisany powyżej sposób zwano kontrmarszem w tył (RYS A ) . Istniał też kontrmarsz do przodu. Wówczas żołnierze którzy mieli rozpocząć ogień stali na końcu, przechodzili na początek i oddawali salwę, po czym w miejscu rozpoczynali przeładowanie broni a kolejne szeregi od końca czyniły to samo ( RYS B ) .
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz