29 lipca 1865 roku w Przyłbicach urodził się Roman Maria Aleksander hrabia Szeptycki - arcybiskup metropolita lwowski i halicki obrządku greckokatolickiego, duchowy przywódca idei budowy niepodległej Ukrainy.
Jest to postać bardzo trudna do jednoznacznego scharakteryzowania.
Arcybiskup Szeptycki jest przez niektórych nazywany ,,ukraińskim Schindlerem'', ponieważ ocalił osobiście albo przez swoich współpracowników ok. 150 Żydów. W czasie likwidowania obozu na Janowskiej we Lwowie. udało się zbiec i dostać do pałacu arcybiskupa Szeptyckiego Dawidowi Kahane , który w latach 1945-49 sprawował obowiązki naczelnego rabina Wojska Polskiego. W swojej wypowiedzi z 1987 roku, Kahane powiedział, że arcybiskup był człowiekiem wielkiej klasy: ,,Jak zachowali się Ukraińcy, nie trzeba mówić, o tym wie cały świat. Ale Szeptycki dał rozkaz swoim żeńskim klasztorom, aby ratowały żydowskie dzieci. Przełożoną tych klasztorów była osoba bardzo energiczna, religijna i wykształcona. Uratowała sześćdziesiąt lub więcej dzieci.'' (cyt za: E. Kurek, Dzieci żydowskie w klasztorach, str. 243.)
Trzynaście razy odbywały się narady nad przyznaniem biskupowi Szeptyckiemu medalu ,,Sprawiedliwy wśród Narodów Świata'' jednak członkowie komisji nigdy nie mogli dojść do porozumienia w tej kwestii. Medalu ,,Sprawiedliwy wśród Narodów Świata'' nie przyznano. W 1958 i 1962, podejmowano starania o beatyfikację, ale Watykan odrzucał wnioski. Obecnie toczy się kolejny proces zmierzający do beatyfikacji biskupa Szeptyckiego. Zagorzałym przeciwnikiem beatyfikacji biskupa Szeptyckiego jest ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Według księdza Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego biskup Szeptycki: Oddelegował [..] księży SS-Galizien i udzielał pełnego poparcia tej organizacji, która na całym świecie uważana jest za zbrodniczą. Należy się w takim razie zastanowić nad tym, co ci księża robili, gdy żołnierze z tej jednostki mordowali całe polskie wsie, napadali na klasztory czy na kościoły rzymskokatolickie. Obecność tych księży nie tylko nie spowodowała pohamowania esesmanów od mordów, ale, moim zdaniem, również się do nich przyczyniła. Co więcej, zachowały się zdjęcia, na których widać odprawiane msze święte dla esesmanów. Po środku stoi krzyż, a z jednej i z drugiej strony znajdują się swastyki. Na to wszystko zgodę wydawał metropolita Andrzej Szeptycki. Gdyby nie jego poparcie, czy przymykanie oczu, to do takich rzeczy by nie dochodziło.''
''Andrzej Szeptycki wywodził się z rodziny wyrosłej na polsko-ukraińskim pograniczu, której przedstawiciele dokonywali różnych wyborów religijnych i politycznych. Jego brat był legionistą i generałem Wojska Polskiego; bratanek – oficer rezerwy i kleryk rzymskokatolicki – zginął w Katyniu.
Roman Maria Aleksander hr. Szeptycki – tak brzmiało jego świeckie imię – wybrał tożsamość ukraińską i kapłaństwo. Mianowany przez papieża w 1900 r. metropolitą galicyjsko-lwowskim obrządku greckokatolickiego, wcześnie zaangażował się w działalność polityczną i w budowanie ukraińskiej tożsamości narodowej. W czasach C.K. monarchii był m.in. wicemarszałkiem galicyjskiego Sejmu Krajowego. Podczas I wojny światowej więziony przez Rosjan, gdy w 1918 r. wybuchły walki polsko-ukraińskie, był duchowym przywódcą idei budowy niepodległej Ukrainy.
W 1939 r. pakt sowiecko-niemiecki sprawił, że metropolita zaczął odgrywać coraz większą rolę – i coraz częściej musiał dokonywać pragmatycznych wyborów ściśle już politycznych. Najpierw, jeszcze w sierpniu 1939 r., potępił narodowy socjalizm. Potem, po zajęciu Lwowa przez ZSRR, zalecał duchownym lojalność wobec władz sowieckich (acz przewidując, że może paść ofiarą NKWD, potajemnie wyświęcił następcę, biskupa Josyfa Slipyja).
Po wybuchu wojny między III Rzeszą a ZSRR Szeptycki postawił – jak wielu Ukraińców – na Hitlera, wierząc, że umożliwi powstanie niepodległej Ukrainy. Po zajęciu Lwowa przez Niemców wydał odezwę witającą Wehrmacht, a w lipcu 1941 r. w imieniu swoim i narodu ukraińskiego skierował do Hitlera deklarację woli uczestniczenia w budowaniu „nowego porządku w Europie”. Jednak, mimo nacisków otoczenia, nie wydał apelu do młodzieży ukraińskiej, aby wstępowała do powstającej od 1943 r. ukraińskiej dywizji Waffen-SS. Podobnie nie popierał UPA, ale też nie potępiał jej działań. Potępiał za to w listach pasterskich wszelkie morderstwa i morderców.
Zarazem zorganizował sieć pomocy Żydom, dzięki której uratowano co najmniej kilkaset osób (w swoim pałacu ukrywał dwóch rabinów). Występował też w ich obronie w liście do Himmlera (w lutym 1942 r.), a także do władz okupacyjnych – jak wiadomo, bezskutecznie.
Szeptycki zmarł w listopadzie 1944 r.''
/Marta
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz