31.08.1559 r.
Zygmunt II August jako wielki książę litewski zawarł I pakt wileński z ostatnim mistrzem krajowym inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego Gotthardem Kettlerem. Na jego mocy litewski władca objął protektorat nad Inflantami, a rękojmią tego porozumienia było oddanie załogom litewskim kilku zamków inflanckich.
Zapoczątkowany na początku XVI wieku w Niemczech ruch ewangelicki szybko znalazł zwolenników wokół całego Bałtyku, nie wywarł jednak początkowo bezpośredniego wpływu na przeobrażenia w stosunkach wewnątrzpaństwowych i wewnątrzkościelnych. Taki twór jak Zakon Kawalerów Mieczowych stał się tymczasem przeżytkiem. Wykorzystując posiadaną z dawien dawna władzę religijną i świecką, ostatni Wielki Mistrz wprowadził w kraju protestantyzm.
Kawalerowie Mieczowi byli w połowie XVI wieku zbyt słabi, by obronić kraj. Nie mogli wystawić sił zdolnych oprzeć się naciskowi Iwana IV. Szukanie pomocy u cesarza i w miastach hanzeatyckich nie przyniosło rezultatów. Wykorzystując pretekste, że pokój z Poswoli wymierzony jest przeciwko Rosji, car Iwan IV wszczął w 1558 roku wojnę w Inflantach. Wojska rosyjskie zajęły Biskupstwo Dorpatu, które tym samym jako pierwsze utraciło niezależność.
Na skutek tego wydarzenia biskupi Kurlandii i Ozylii sprzedali swoje włości królowi duńskiemu, który przekazał je bratu, księciu Magnusowi. W roku 1560 w bitwie pod Härgmäe Rosjanie całkowicie zniszczyli armię Zakonu Kawalerów Mieczowych. Położone nad Zatoką Fińską prowincje Harrien-Wierland i Jerwen, jak również Rewal, podporządkowały się w 1561 roku szwedzkiemu królowi Erykowi XIV, zachowując większość swoich przywilejów.
Ostatni Wielki Mistrz, Gottard Kettler, wyjście z tej trudnej sytuacji upatrywał w sekularyzacji kraju, widząc wzór w Prusach. W 1561 roku otrzymał on od polskiego króla w lenno leżące na południe od Dźwiny Kurlandię i Semigalię - podobnie jak książę Albrecht w roku 1525. Książę Gottard miał pozostawać w takiej samej zależności lennej i korzystać z takich samych praw jak książę Albrecht. Dzięki litewskiemu sąsiedztwu szlachta kurlandzka zaznajomiona była z polską myślą szlachecką, którą uważała za atrakcyjną.
Przejście pod opiekę Rosji nie wchodziło w rachubę, ponieważ była ona agresorem, a także ze względu na różnice społeczne i religijne. Brandenburgia z kolei nie miała jeszcze wystarczających wpływów. Sojusznikami, z którymi w zależności od sytuacji geopolitycznej wiązały się poszczególne regiony, pozostawały więc Dania, Szwecja, a także Polska i Litwa. Dawne Inflanty odeszły w przeszłość w roku 1561, niemniej istniały jeszcze więzi między poszczególnymi ich częściami.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz