Zapraszamy do Leska i okolic w okresie II wojny światowej.
Proszę o oglądanie, komentowanie i udostępnianie. Poprzednią część, dzięki Wam oglądało ponad 35 tysięcy ludzi. Może chociaż w ten sposób będą kojarzyć gdzie leży Lesko.
"...Pod Leskiem walki obronne z nacierającymi wojskami hitlerowskimi toczyła 3 Brygada Górska dowodzona przez płk. Jana Kotowicza wchodząca w skład grupy operacyjnej gen. bryg. Kazimierza Orlika-Łukoskiego. W dniu 9 września 1939 r. przez Lesko do Ustrzyk wycofywali się żołnierze batalionu Obrony Narodowej „Sanok” (dowódca batalionu kpt. Tadeusz Kuniewski) i toczyli walki w celu opóźnienia marszu Niemców na wschód.
Wkraczających do miasta 10 września Niemców ukraińska część ludności witała serdecznie. Zjechali tu Ukraińcy z całej okolicy ubrani w stroje narodowe i przyozdobieni niebiesko-żółtymi kokardkami. W powitaniu Niemców brali udział księża greckokatoliccy Lew Salwicki oraz proboszcz z Terki. Wystąpienia ludności ukraińskiej przeciw Polakom były w powiecie leskim szczególnie okrutne. Wkraczający Niemcy pozwalali Ukraińcom na bezkarność przez całą dobę. Po wkroczeniu wojsk niemieckich stacjonujące tu wcześniej wojska słowackie wycofały się. Uspokojenie sytuacji nastąpiło po oddaniu miasta Sowietom. 28 września 1939 r. w czasie kampanii wrześniowej z miasta wycofały się oddziały niemieckie. Zgodnie z planem rozbioru Polski ustalonym w tajny protokole do paktu Ribbentrop-Mołotow 23 sierpnia 1939 r., w dniu 29 września 1939 miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną. Lesko okupowane było przez wojska sowieckie i stało się miastem nadgranicznym z granicą sowiecko-niemiecką wzdłuż Sanu. Zamek stał się siedzibą dowództwa garnizonu a jego wyposażenie uległo całkowitej dewastacji. Wokół powstała linia betonowych bunkrów, zniszczona w 1941. 22 października 1939 odbyły się wybory do Zgromadzenia Narodowego Ukraińskiej SSR. 1 listopada 1939 na prośbę Zgromadzenia Narodowego Ukraińskiej SSR Rada Najwyższa ZSRR wydała ustawę o włączeniu tych ziem do Ukraińskiej SSR. Miasto oraz okolice weszły wówczas w skład obwodu drohobyckiego, a siedzibą rejonu zostało Lesko. W wyniku przeprowadzonych wyborów deputowanym do Rady Narodowości w Kijowie, został leski Ukrainiec – tow. Figas. Zamek leski zostaje zajęty przez Rosjan a ostatni właściciel zamku hr. August Krasicki uzyskuje schronienie w Porażu w zamku Gubrynowiczów. Wokół miasta powstała linia betonowych bunkrów (Linia Mołotowa), zniszczona przez wojska słowacko-niemieckie latem 1941.
Sowiecka okupacja Leska trwała do 22 czerwca 1941 r. 27 czerwca 1941 r. miasto zostało zdobyte przez oddziały słowackie (zob. Rychla Skupina) współdziałające z Niemcami. Po przejęciu Leska przez okupanta hitlerowskiego 27 czerwca 1941, zamek leski stał się siedzibą dowództwa garnizonu.
W okresie okupacji na terenie Leska działała Placówka Armii Krajowej Lesko nr VI. Jej dowódcą od stycznia 1942 r. do stycznia 1943 r. był por. Stanisław Zieliński „Fal”, a od stycznia 1943 r. do września 1943 r. Stanisław Wajda „Szefunio” vel „Pająk”, po nim od września 1943 r. do 1944 r. ppor. Jerzy Garapich „Granit”.
Hitlerowcy utworzyli na terenie miasta przejściowe getto, z którego kierowali obywateli narodowości żydowskiej do tzw. obozu pracy przymusowej Zwangsarbeitslager Zaslaw, który powstał na terenie dawnej fabryki celulozy. W rzeczywistości był to obóz zagłady, przez który przeszło 15 tysięcy Żydów z całych Bieszczadów (około 2,5 tysiąca Żydów z Leska), z czego 10 tysięcy hitlerowcy zamordowali na miejscu, a 5 tysięcy wywieźli do obozu zagłady w Bełżcu. Egzekucje odbywały się w lasku zwanym „Malinki”. Próby ratowania ludności żydowskiej karane były śmiercią, zgodnie z zarządzeniem, jakie obowiązywało w całym Generalnym Gubernatorstwie. Instytut Jad Waszem w Jerozolimie przyznał medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata leszczanom: Franciszce i Józefowi Zwonarzom oraz dr Mironowi Lisikiewiczowi za ratowanie rodzin żydowskich.
W Lesku w okresie operacji wschodniokarpackiej znajdował się sztab głównodowodzącego sił Armii Czerwonej. Tu również 17 października 1944 r., dowódca 1 Armii węgierskiej gen. Béla Miklós von Dalnoki (późniejszy premier Węgier) po własnej dezercji wezwał przez radio oddziały węgierskie do zmiany strony i przyłączenia się do sił Armii Czerwonej.
Miasto zostało wyzwolone 15 września 1944 roku przez oddziały sowieckie wchodzące w skład 1 Armii Gwardyjskiej 4 Frontu Ukraińskiego (22 lipca 1945 roku na Placu Wolności odsłonięto pomnik ku ich czci). - https://pl.wikipedia.org/wiki/Lesko
Franciszek Kusal
- dziękujemy.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz