ORP " Groźny" 351

ORP " Groźny" 351
Był moim domem przez kilka lat.

czwartek, 26 października 2023

Uwłaszczenie


Wybuch powstania styczniowego radykalnie zmienił sytuację. Wkrótce, gdy rozgorzały walki, dowodzący zrywem Centralny Komitet Narodowy ogłosił całkowite uwłaszczenie.

🔶 „Wszelka posiadłość ziemska, jaką każdy gospodarz dotąd tytułem pańszczyzny, czynszu lub innym tytułem posiadał, wraz z należnymi do niej ogrodami, zabudowaniami mieszkalnymi i gospodarskimi tudzież prawami i przywilejami do niej przywiązanymi od daty niniejszego Dekretu staje się wyłączną i dziedziczną dotychczasowego posiadacza własnością, bez żadnych jakichkolwiek bądź obowiązków, danin, pańszczyzny lub czynszu, z warunkiem jedynie opłacania przypadających z niej podatków i odbywania należnej służby wojskowej” - głosił pierwszy i najważniejszy punkt dekretów z 22 stycznia 1863 r.

🔶 Uwłaszczenie było więc radykalne i bardzo korzystne dla włościan. Wynikało to zarówno z potrzeby włączenia ich do walki, jak i idei przyświecających postępowemu obozowi „czerwonych". Mimo to niewielu chłopów stanęło do walki, ponieważ obietnice podejzanie miłych i obcych ludzi wydawały się im na ogół mało wiarygodne.

🔶 W niektórych okolicach powstańcy osiągnęli skutek wręcz odwrotny, np. w guberni radomskiej, warszawskiej i lubelskiej. Włościanie, wzorując się na niesławnej „rabacji galicyjskiej", ograbiali dwory szlacheckie, a ich mieszkańców oddawali w ręce władz rosyjskich.

🔶 Działania te często wymierzone były przeciw szlachcie w ogóle z powstaniem niezwiązanej, zaś chłopi triumfalnie prowadzący więźniów sami niejednokrotnie trafiali do więzienia. Mimo to uwłaszczenie zaczęło wchodzić w życie. Starali się je wprowadzać dowódcy powstańczy, korzystając ze zgrupowania się wojsk rosyjskich w większe, lecz rzadziej rozsiane garnizony.
🔶 Uwłaszczenie stosowano z dużą brutalnością. Ziemianie, którzy nie chcieli się do niego zastosować, mogli być nawet ukarani śmiercią. Mimo to większość chłopów przez kolejne miesiące pozostawała bierna.

Brak komentarzy: