Jerzy Iwanow-Szajnowicz - Agent numer 1 brytyjskiego wywiadu, bohater Polski i Grecji - postać niemal zupełnie zapomniana.
– To był człowiek powiedziałabym „nadprzyrodzony", nieustraszony i doskonały, jako szpieg. Gdy uciekł z więzienia, widziałam go jak usuwa kajdanki wężowymi ruchami, używając wazeliny. Nie interesował się kwestiami politycznymi, jak w przypadku większości partyzantów, ale celem jego była walka o wolność i zwycięstwo nad okupantem – wspominała Gabriela Milonopoulou, członkini greckiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej.
Jerzy Iwanow-Szajnowicz był człowiekiem nieprzeciętnym, bardzo uzdolnionym językowo i wyjątkowo wysportowanym. Urodził się w 1911 roku w Warszawie jako syn Polki i carskiego pułkownika. Gdy Jerzy miał kilka lat, jego matka ponownie wyszła za mąż, tym razem za Greka, i wraz synem przeniosła się do Salonik. Tam Iwanow, już jako nastolatek, trenował piłkę nożną i piłkę wodną. Był zapalonym żeglarzem i znakomitym pływakiem; wielokrotnie w latach trzydziestych startował w ogólnogreckich zawodach pływackich. Równocześnie zdobył wszechstronne wykształcenie, m.in. na ukończonym w 1938 roku Katolickim Uniwersytecie Lowańskim w Belgii. Był poliglotą, biegle porozumiewał się po polsku, rosyjsku, grecku, francusku, niemiecku i angielsku. W 1935 roku uzyskał obywatelstwo polskie, na którym bardzo mu zależało. Pozwoliło mu to m.in. na występy w reprezentacji Polski w piłce wodnej. Nie trzeba dodawać, że zarówno znajomość języków obcych, jak i wyjątkowa sprawność fizyczna były mu bardzo pomocne w późniejszej działalności konspiracyjnej. Podczas jednego z pobytów w stolicy Polski wstąpił do warszawskiego Akademickiego Związku Sportowego. Był filarem sekcji piłki wodnej, z którą w 1937 r. wywalczył mistrzostwo Polski. Później jako zawodnik narodowej kadry wielokrotnie reprezentował kraj na zawodach zagranicznych.****
Po wybuchu wojny w 1939 r. podjął współpracę z polską misją wojskową w Salonikach. Udzielał pomocy polskim żołnierzom, którzy trafiali do Grecji z rumuńskich i węgierskich obozów uciekając przez terytoria Bułgarii i Jugosławii. W 1940 r. Ekspozytura "A" Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza w Atenach zwerbowała go do pracy na rzecz polskiego wywiadu.
Wiosną 1941 roku, Jerzy Iwanow-Szajnowicz przebywając w Palestynie, zabegał o przyjęcie do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, przygotowującej się do wyprawy do Tobruku. Stało się jednak inaczej i został odkomenderowany do dyspozycji Brytyjczyków, zostając agentem Special Operations Executive. Po specjalistycznym przeszkoleniu w Aleksandrii, jesienią 1941 roku przerzucono go do Grecji, gdzie w krótkim czasie stał się bohaterem ruchu oporu, człowiekiem, za którego głowę
Niemcy wyznaczyli wysoką nagrodę.
Iwanow- Szajnowicz – przy udziale greckich robotników – organizował liczn akcje sabotażowe w fabrykach zbrojeniowych, pracujących na potrzeby okupantów. Ponadto drogą radiową przekazywał
Brytyjczykom informacje o ruchu statków i konwojach niemieckich płynących z zaopatrzeniem dla Afrika Korps.
****
Jerzy Iwanow-Szajnowicz przez kilkanaście miesięcy unikał wpadki; dwa razy zresztą wymknął się z rąk gestapo. W końcu jednak został schwytany i wraz z najbliższymi współpracownikami rozstrzelany 4 stycznia 1943 roku.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz