ORP " Groźny" 351

ORP " Groźny" 351
Był moim domem przez kilka lat.

środa, 16 października 2024

Jadwiga Andegaweńska

 


#TegoDnia 1384 roku na Wawelu została koronowana na króla Polski Jadwiga, córka Ludwika Węgierskiego. Była ostatnim dziedzicznym władcą Polski. Panowała 15 lat. Z czego ją Państwo pamiętają?

Andegaweni byli boczną linią Kapetyngów, dynastii panującej we Francji od X wieku aż do końca francuskiej monarchii. Właściwie nazwa Kapetyngowie jest umowna, dynastię tę nazywano po prostu 'domem francuskim' (maison de France), a jej odgałęzieniami byli też Walezjusze, Burbonowie czy Kondeusze. Znaczenie linii andegaweńskiej nadał w XIII wieku syn króla Ludwika VIII, Karol, który został hrabią prowincji Anjou (Andegawenii) i zbudował własne śródziemnomorskie "imperium" obejmujące m. in. Sycylię, Neapol, Albanię, Achaję i wyspy greckie. Zawarł też sojusz z węgierskimi Arpadami przypieczętowany małżeństwem jego syna z córką Stefana V. Pozwoliło to im na sięgnięcie po tron węgierski po śmierci ostatniego Arpada w 1301. Andegaweni wygrali rywalizację z Przemyślidami i Wittelsbachami. Królem Węgier został urodzony w Neapolu Karol Robert. Warto jednak wspomnieć, że wówczas zarówno Węgry, jak i Polska (od 1318, zjazd w Sulejowie) znajdowały się pod politycznym wpływem papieży awiniońskich, którzy w Europie środkowej budowali przeciwwagę wobec władzy cesarzy. To zdecydowało o tronie w Budzie dla Karola Roberta, a później o koronie w Krakowie dla Władysława Łokietka. Zapewne realizacją tej polityki było też trzecie małżeństwo króla Węgier z córką Łokietka, Elżbietą (1320). Dalsza historia jest dobrze znana. Syn Karola Roberta i Elżbiety Łokietkówny, Ludwik Wielki (Węgierski) stworzył środkowoeuropejskie imperium obejmujące Węgry, Polskę (po śmierci Kazimierza Wielkiego w 1370) i Chorwację. Władzę po nim odziedziczyły córki, Maria i Jadwiga. Czas panowania Kapetyngów-Andegawenów w Polsce to również ważny moment kształtowania się nowej prawnej formy władzy przejętej z Francji, "korony królestwa", czyli państwa jako czynnika nadrzędnego wobec władzy królów. I jeszcze jeden szczegół. Imię Jadwiga (Hadwig, Hedwig, z germ. 'walka') występowało dość często u Kapetyngów. Niewątpliwie nawiązywało ono do Jadwigi Saskiej, córki króla niemieckiego Henryka Ptasznika, więc siostry cesarza Ottona Wielkiego. W 952 roku Jadwiga wyszła za mąż za księcia Franków Hugona. Ich syn Hugo Kapet był protoplastą dynastii Kapetyngów. Tak więc w żyłach 'domu francuskiego' płynęła krew Ludolfingów (co pokazuje ich drzewo genealogiczne, il. po prawej), podobnie jak w żyłach Piastów. A owocem tej krwi była królowa-król Jadwiga Andegaweńska.


Brak komentarzy: