Wincenty Witos

 

21 stycznia 1874r. urodził się Wincenty Witos – polski polityk, działacz ruchu ludowego, trzykrotny premier Rzeczypospolitej Polskiej.

Od 1895 w Stronnictwie Ludowym, w latach 1908–1914 poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego, od 1909 do 1931 wójt Wierzchosławic. Poseł do austriackiej Rady Państwa (1911–1918), od 1914 w PSL „Piast” (prezes ugrupowania w latach 1918–1931) i w Naczelnym Komitecie Narodowym, później w Lidze Narodowej (1917–1918), prezes Polskiej Komisji Likwidacyjnej. Od 1919 poseł na polski Sejm. Trzykrotnie sprawował funkcję premiera (od 24 lipca 1920 do 13 września 1921, od 28 maja 1923 do 14 grudnia 1923 i od 10 maja 1926 do 14 maja 1926), jego rząd został obalony w wyniku przewrotu majowego. W latach 1929–1930 jeden z przywódców Centrolewu. W 1930 aresztowany przez władze sanacyjne, osadzony w twierdzy brzeskiej, oskarżony w tzw. procesie brzeskim o przygotowywanie zamachu stanu, skazany na 1,5 roku więzienia, udał się na emigrację do Czechosłowacji. Do kraju powrócił tuż przed wybuchem II wojny światowej, po jej rozpoczęciu internowany przez Niemców, odrzucił propozycję utworzenia rządu kolaboracyjnego. Po wojnie powołany na wiceprzewodniczącego Krajowej Rady Narodowej (nie podjął obowiązków), w 1945 prezes nowo powstałego Polskiego Stronnictwa Ludowego.

Po klęskach na froncie wojny bolszewickiej Piłsudski prosi Wincentego Witosa o objęcie szefostwa w Rządzie Obrony Narodowej. Dzięki zabiegom Witosa chłopi stają do walki z armią bolszewicką. 12 sierpnia 1920 Józef Piłsudski składa dymisję z funkcji Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza na ręce Wincentego Witosa jako premiera, który jednak dymisji tej nie ujawnia. W dniach 12–15 maja 1926 na demokratycznie wybrany rząd Wincentego Witosa Józef Piłsudski dokonuje zbrojny zamach stanu. We wrześniu 1930 roku Wincenty Witos zostaje aresztowany i następnie sądzony w procesie brzeskim, skazany ucieka do Czechosłowacji. W czasie niemieckiej okupacji aresztowany przez Niemców, w marcu 1945 roku aresztowany przez sowietów. Wincenty Witos umiera 31 października 1945 w Krakowie.