Genialny inżynier ofiarą niemieckiej zbrodni
lat temu Niemcy zamordowali Stefana Bryłę – inżyniera, pioniera spawalnictwa w budownictwie. Na podwórzu spalonego domu przy ul. Puławskiej 21/23 w Warszawie, nieopodal zajezdni tramwajowej, rozstrzelano 112 więźniów, w tym genialnego konstruktora.
Urodził się w Krakowie. Był absolwentem stanisławowskiej szkoły realnej, a następnie Wydziału Inżynierii Lwowskiej Szkoły Politechnicznej (1908), z którą związał się zawodowo do roku 1934, by przenieść się na Politechnikę Warszawską. Praktykę zdobywał we Francji i Anglii, ale też za oceanem – w Kanadzie i USA.
Jego największe osiągnięcia wiążą się z tworzeniem konstrukcji spawanych – zarówno budynków, jak i mostów. Spośród najważniejszych przedsięwzięć w tej technologii, których projekty opracował bądź był ich konsultantem, warto wymienić: gmach Muzeum Narodowego, budynek Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych czy gmach Pocztowej Kasy Oszczędności w Warszawie. Poza stolicą zaprojektował budynek Biblioteki Jagiellońskiej, katowicką Halę Targową i gmach Urzędu Skarbowego oraz łódzką siedzibę Powszechnego Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych.
Światowe uznanie przyniosła mu konstrukcja pierwszego drogowego mostu spawanego na rzece Słudwi, a olbrzymią popularność siedemnastokondygnacyjny budynek Towarzystwa „Prudential”. Warto dodać, że w 1928 r. na zlecenie Ministerstwa Robót Publicznych przygotował wykorzystywane na całym świecie przepisy spawania konstrukcji stalowych w budownictwie.
Bryła był nie tylko wybitnym uczonym i konstruktorem, lecz także polskim patriotą. Jesienią 1918 r. brał udział w walkach o Lwów, w roku 1920 – w obronie Warszawy. W latach 1926–1935 był posłem.
Od 1934 r. pracował na Politechnice Warszawskiej, w latach 1938–1939 był dziekanem Wydziału Architektury. Od 1939 r., w czasie okupacji niemieckiej, sprawował tę funkcję dalej, choć w sposób tajny. Nie była to jedyna konspiracyjna aktywność, ponieważ jako dyrektor Departamentu Robót Publicznych i Odbudowy w Delegaturze Rządu na Kraj przygotował plan powojennej odbudowy Polski.
Był też autorem instrukcji dla Kedywu, jak niszczyć stalowe mosty…
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz