Rzym

 #Naród #Państwo #Królestwo #Imperium #Rzym #początek #część2

Królestwo Rzymskie

Rzym zawdzięczał swoje powodzenie w dużej mierze położeniu geograficznemu. Leżał wystarczająco daleko od morza by nie być narażonym na ataki piratów. Jednocześnie dominował nad najważniejszą przeprawą przez Tyber, główną rzekę Italii środkowej. Umożliwiało mu to kontrolowanie drogi handlowej. Potem Rzymianie zbudowali własny duży port w Ostii pozwalający brać im udział w handlu śródziemnomorskim. Ostia odgrywała wobec Rzymu podobną rolę jak Pireus wobec Aten.

Wedle tradycji Rzym został założony w 753 r. p.n.e. Na ogół przyjmuje się, że teren ten zajęły różne, spokrewnione ze sobą wspólnoty. Na terenie Rzymu istniały dwie takie wspólnoty różniące się między sobą stylem wytwarzanej ceramiki i zwyczajami pogrzebowymi. Znalazło to odbicie w legendzie o Romulusie królu Rzymian, który walczył z Sabinami porywając im ich żony, siostry i narzeczone. Ale w wyniku zawartej ugody Sabinowie uzyskali prawo osiedlenia się na ziemi rzymskiej. Początkowo podstawą ich utrzymania było pasterstwo i rolnictwo. O przewadze jednak hodowli świadczy używanie bydła jako środka wymiany w mało jeszcze rozwiniętej gospodarce towarowej.

Wczesną historię Rzymu znamy bardzo słabo. Według tradycji rządziło nim siedmiu królów. Za ich panowania utworzono instytucje polityczne i religijne, które przetrwały 1000 lat. Najważniejszą z nich był senat, którego członków król wybierał spośród ojców najznakomitszych rodzin osiadłych w Rzymie. Ich status był dziedziczny. Potomkowie senatorów mianowanych przez króla stawali się patrycjuszami i tworzyli odrębną i elitarną klasę w łonie społeczeństwa rzymskiego. Ci, którzy do niej nie wchodzili byli plebejuszami. Wśród nich znajdowali się nie tylko biedni wyrobnicy miejscy, ale i zamożni kupcy i rzemieślnicy, którzy osiedlali się w Rzymie. Obok senatu istniało i to od bardzo wczesnych czasów zgromadzenie ludowe, którego podstawą były kurie. Członkowie zgromadzenia stanowili bazę armii obywatelskiej. Sam król był naczelnym wodzem, sędzią i władcą absolutnym. Wczesny Rzym był skupiskiem odrębnych wspólnot.

W połowie VII w. p.n.e. doszło do ściślejszego zespolenia wspólnot i wtedy Rzym zaczął rościć pretensje do sprawowania suwerennej władzy nad sąsiednim terytorium, w szczególności nad ziemiami leżącymi wzdłuż Tybru. Wedle tradycji Ostia została założona przez króla Ankusa Marcjusza. Zasadniczy jednakże etap w rozwoju Rzymu wiąże się z oddziaływaniem Etrusków. Nie sposób podać dokładnej daty początku wpływów etruskich w Rzymie, ale musiało się to chyba zacząć pod koniec VII w. p.n.e. W ciągu jednej generacji Rzym zmienił radykalnie swój charakter. To Etruskom, wielkim inżynierom należy przypisać osuszenie centralnego punktu Rzymu – Forum, które wcześniej służyło za miejsce pochówków. Teraz zostało wybrukowane i wzniesiono tam pierwsze budowle publiczne np. pałac. Wtedy Rzym przekształcił się ze zbiorowiska wsi w miasto. Powstanie scentralizowanego miasta pociągnęło za sobą poważne zmiany w jego organizacji społecznej. Jedną z donioślejszych innowacji jakie Etruskowie wprowadzili do Rzymu był ciężkozbrojny piechur. Zwarte szeregi tych żołnierzy były nie do pokonania w walce z luźnymi formacjami wrogów. Zapoczątkowały one długą tradycję wojska rzymskiego, której uwieńczeniem był legion.

Nowa taktyka wymagała dyscypliny na polu walki, praktycznych umiejętności oraz dostatecznej ilości obywateli zdolnych do zaopatrzenia się na własny koszt w ciężką zbroję. Dlatego królowie dokonali reformy w strukturze społeczeństwa rzymskiego tworząc nowy system, w którym miejsce obywatela wyznaczała nie przynależność do kurii, lecz majętność. Początkowo były tylko dwie klasy majątkowe :

pierwsza klasa skupiająca tych, których posiadany majątek kwalifikował do służby wojskowej

druga klasa skupiająca tych, których do wojska nie powoływano.

System ten był następnie modyfikowany i w końcu liczył pięć klas, a o przynależności obywatela do którejś z nich decydowała wielkość posiadanego majątku. Ponieważ nowa armia miała wielkie znaczenie dla losów Rzymu, przeto zapisanie się do klasy majątkowej stanowiło kryterium obywatela i dawało określone prawa polityczne. Tradycja przypisuje tę reformę królowi Serwiuszowi Tulliuszowi.

W czasach Tarkwiniuszy Rzymianie zajęli szereg kluczowych miejsc w swoim sąsiedztwie i założyli Związek Państw Latyńskich. Upamiętniała ten fakt świątynia Diany na Janikule zbudowana w 540 r. p.n.e. przez króla Serwiusza Tulliusza. W tym samym mniej więcej czasie Rzym zawarł traktat z Kartaginą, w którym określono wzajemne strefy wpływów. Wydawało się, że pod panowaniem Tarkwiniusza prosperity Rzymu było zabezpieczone. I oto nagle król został wypędzony w 507 r. p.n.e. i zastąpiony przez dwóch, początkowo dożywotnich, ale w końcu co roku wybieranych konsulów. Przyczyny tego przewrotu nie są jasne. Być może było to w jakiejś mierze zjawisko społeczne - w końcu wiek tyranów już się skończył. Rzym stał się państwem demokratycznym, lecz o urzędy toczyła się zacięta walka wśród małej grupy rodzin, których ambicje i zazdrość miały doprowadzić do wojen domowych Mariusza i Sulli, Cezara i Pompejusza. Walki te zdominowały dzieje Rzymu na okres dwóch stuleci.

Królowie Rzymscy (w tym legendarni)

- Romulus (753 – 717 p.n.e.)

- Numa Pompiliusz (717 – 673 p.n.e.)

- Tuliusz Hostiliusz (672 – 641 p.n.e.)

- Ankus Marcjusz (641 – 613 p.n.e.)

- Tarkwiniusz Starszy (613 – 579 p.n.e.)

- Serwiusz Tuliusz (578 – 535 p.n.e.)

- Tarkwiniusz Pyszny (535 – 507 p.n.e.)