·
2 czerwca - 46 lat temu zmarł prof. Gabriel Sokolnicki (1877-1975)
Inżynier, pionier polskiej elektrotechniki i elektroenergetyki. Profesor i rektor Politechniki Lwowskiej, działacz Ligi Narodowej.
Urodził się w Kaszewach Kościelnych koło Kutna w rodzinie ziemiańskiej. Ukończył Wyższą Szkołę Rzemieślniczą w Łodzi (1894), a następnie Wydział Elektrotechniczny Politechniki w Darmstadt (1900). Jesienią 1898 r. był organizatorem darmsztadzkiej grupy Związku Młodzieży Polskiej "Zet". Rok później wziął udział w zjeździe Zjednoczenia Towarzystw Młodzieży Polskiej Zagranicą w Zurychu. Na wiosnę 1901 został wprowadzony przez Stefana Natansona do tajnej Ligi Narodowej (LN). Od lipca t. r. na stałe zamieszkał we Lwowie, gdzie przez pierwsze dwa pracował jako asystent w Katedrze Elektrotechniki Ogólnej Szkoły Politechnicznej u prof. Romana Dzieślewskiego. Stał także na czele lwowskiego koła Ligi Narodowej jako jej komisarz, działał wśród "Zet-owców" i pod pseudonimem Gies publikował w wydawanym przez nich czasopiśmie „Teka”. W 1904 r. zerwał z Narodową Demokracją i porzuciwszy wszelką działalność polityczną skoncentrował się na pracy zawodowej. Do końca życia programowo stronił od polityki. W odrodzonej Polsce dwukrotnie (1922, 1926) odmawiał przyjęcia tek ministerialnych (jego młodszy brat Michał, związany z obozem sanacji, był od 1936 r. ambasadorem w Ankarze).
Stał się gorącym propagatorem elektryfikacji. W lwowskim Towarzystwie Politechnicznym podjął prace nad stworzeniem polskiego słownika elektrotechnicznego. Już od 1901 r. popularyzował ideę "samojazdów elektrycznych" („nie hałasują bowiem, mają mechanizm prosty, nade wszystko nie wydzielają żadnej woni, co stanowi ważną zaletę dla ruchu miejskiego”).
Prowadził rozległą działalność biznesową i ekspercką. W latach 1903-1913 był współwłaścicielem przedsiębiorstwa pod nazwą "Sokolnicki & Wiśniewski – Biuro Elektrotechniczne". W 1913 r. założył własną firmę «Biuro Porad i Projektów Elektrycznych», a trzy lata później przystąpił do założonej z inicjatywy Ignacego Mościckiego spółki "Metan". W latach 1917-1918 zaprojektował i nadzorował przebudowę sieci elektrycznej śródmieścia Lwowa w związku z przejściem miejscowej elektrowni z prądu stałego na trójfazowy prąd zmienny.
Od czerwca 1913 r. jako płatny docent powrócił do Szkoły Politechnicznej z wykładami "encyklopedii" elektrotechniki, oświetlenia elektrycznego i urządzeń dla studentów architektury, chemii i inżynierii. Był związany z Politechniką Lwowską do końca życia. W niepodległej Polsce, był jej profesorem, dziekanem, a w roku akademickim 1931/1932 – rektorem. Do wybuchu drugiej wojny światowej wykształcił ok. 560 inżynierów elektryków, w tym wielu późniejszych profesorów.
Równocześnie z pracą dydaktyczną wykonywał liczne ekspertyzy. Był autorem analiz i projektów dotyczących Centralnego Okręgu Przemysłowego i 60 miast w całej Polsce. Opublikował wiele fachowych artykułów na łamach "Przeglądu Elektrotechnicznego".
Należał do założycieli Stowarzyszenia Elektryków Polskich (1919). W latach 1926-1937 dojeżdżał często do Warszawy, pełniąc funkcję Przewodniczącego Centralnej Komisji Normalizacji Elektrotechnicznej. Zrezygnował ze stanowiska protestując przeciwko wprowadzeniu getta ławkowego.
Po wybuchu II wojny światowej nie opuścił Lwowa. Wykładał w utworzonym w miejsce Politechniki przez sowietów Instytucie Politechnicznym i na "kursach fachowych" w przywróconej przez Niemców Politechnice. Podtrzymując kontakty z Polską pozostał na swym stanowisku także po wojnie. Po przejściu na emeryturę (1965) pełnił funkcję "profesora konsultanta".
Mieszkał pod Lwowem w Brzuchowicach, gdzie zmarł i został pochowany.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz