Z cyklu SEMPER IUNCTI 
600 na 600 Jubileusz
600 na 600 Jubileusz Sokołów Podlaski BARWY MIASTA odc. 62
Fabryka cukru z buraków i rafinerii, czyli Cukrownia i osada "Elzbietów" na Przeździatce koło Sokołowa
W 1845 r. zakończono wstępne przygotowania w celu uruchomienia CUKROWNI i powołano do życia spółkę na czele z właścicielką dóbr sokołowskich Elżbietą i jej synem Augustem Fryderykiem Hirschmann, oprócz nich we władzach znaleźli się Leon Hirschendorf, Aleksander Rawicz, Mikołaj Guttman i Stanisław Jacobi, którzy wyłożyli potrzebne pieniądze 
. Z obszaru dóbr Przeździatki wydzielono w sumie aż trzy włóki ziemi, czyli grunty na pd - zach., czyli od strony majątku Grochów tj. Brzozowa na zach. i grunty idące pod wieś szlachecką Przywózki. Od wsch. czyli miasta ograniczały obszar przemysłowy późniejsze tory kolejowe, od pn. , zaś ul. Wiejska. Stąd do dworu, czyli od fabryki do siedziby właścicieli było ledwie kilometr. Tym sposobem ze wspomnianej Przeździatki tj. jej części wygospodarowano teren na którym powstała fabryka i osada "Elzbietów" rzecz jasna nazwana tak na część Elżbiety Hirschmann. Tutaj lokowano hale produkcyjne, zabudowania administracji, składy gospodarcze magazyny, baraki dla robotników. Zapewniono dostawy surowców potrzebnych do produkcji, czyli buraki z własnej uprawy, dostawy drewna bo tym przecież wtedy palono pod kotłami oraz dostawy niezbędnej wody. Sprowadzono z zewnatrz kwalifikowanych robotników i to z rodzinami, byli to majstrowie, mistrzowie różnych fachowów zapewniając mieszkania. Pozostałych robotników niewykwalifikowanych było pod dostatkiem w Sokołowie i okolicy a ich wieksza liczba była potrzebna tylko w okresie właściwej produkcji czyli od 1 października do 1 stycznia. Produkcja cukru pełną parą ruszyła w1846 r. a na efekty nie trzeba było długo czekać. Jako największy zakład w Królestwie Polskim fabryka miała należyte przebicie na rynku i już w 1849 r. na prestiżowej wystawie jej produkt otrzymał w Petersburgu Złoty Medal 
. Sukces powtórzono w 1857 r. na wystawie w Warszawie tym razem był to Srebrny Medal . Założycielka Elżbietowa czyli Elżbieta Hirschmann zmarła w 1849 r. więc dalej prowadził to z ramienia rodziny August Fryderyk Hirschmann. W 1847 r. zmarł też inwestor Stanisław Jacobi. Pojawili się nowi współwłaściciele cząstkowi czyli spadkobiercy po nim. W 1862 r. fabryka Cukrownia Elzbietów zatrudniała wciąż około 400 osób w tym 366 robotników i wciąż liczyła się na rynku pomimo, że przybywało konkurencji, a jej świetność nadchodziła kolejnymi falami zwłaszcza po 1870 r. kiedy została w całości przejęta przez legendarnego Krezusa, potentata finansowego barona Stanisława Lessera, bankiera warszawskiego, czyli Szmula, syna Lewiego "Yechudy Leiby" Lessera rodem z Leszna.
. Z obszaru dóbr Przeździatki wydzielono w sumie aż trzy włóki ziemi, czyli grunty na pd - zach., czyli od strony majątku Grochów tj. Brzozowa na zach. i grunty idące pod wieś szlachecką Przywózki. Od wsch. czyli miasta ograniczały obszar przemysłowy późniejsze tory kolejowe, od pn. , zaś ul. Wiejska. Stąd do dworu, czyli od fabryki do siedziby właścicieli było ledwie kilometr. Tym sposobem ze wspomnianej Przeździatki tj. jej części wygospodarowano teren na którym powstała fabryka i osada "Elzbietów" rzecz jasna nazwana tak na część Elżbiety Hirschmann. Tutaj lokowano hale produkcyjne, zabudowania administracji, składy gospodarcze magazyny, baraki dla robotników. Zapewniono dostawy surowców potrzebnych do produkcji, czyli buraki z własnej uprawy, dostawy drewna bo tym przecież wtedy palono pod kotłami oraz dostawy niezbędnej wody. Sprowadzono z zewnatrz kwalifikowanych robotników i to z rodzinami, byli to majstrowie, mistrzowie różnych fachowów zapewniając mieszkania. Pozostałych robotników niewykwalifikowanych było pod dostatkiem w Sokołowie i okolicy a ich wieksza liczba była potrzebna tylko w okresie właściwej produkcji czyli od 1 października do 1 stycznia. Produkcja cukru pełną parą ruszyła w1846 r. a na efekty nie trzeba było długo czekać. Jako największy zakład w Królestwie Polskim fabryka miała należyte przebicie na rynku i już w 1849 r. na prestiżowej wystawie jej produkt otrzymał w Petersburgu Złoty Medal . Sukces powtórzono w 1857 r. na wystawie w Warszawie tym razem był to Srebrny Medal . Założycielka Elżbietowa czyli Elżbieta Hirschmann zmarła w 1849 r. więc dalej prowadził to z ramienia rodziny August Fryderyk Hirschmann. W 1847 r. zmarł też inwestor Stanisław Jacobi. Pojawili się nowi współwłaściciele cząstkowi czyli spadkobiercy po nim. W 1862 r. fabryka Cukrownia Elzbietów zatrudniała wciąż około 400 osób w tym 366 robotników i wciąż liczyła się na rynku pomimo, że przybywało konkurencji, a jej świetność nadchodziła kolejnymi falami zwłaszcza po 1870 r. kiedy została w całości przejęta przez legendarnego Krezusa, potentata finansowego barona Stanisława Lessera, bankiera warszawskiego, czyli Szmula, syna Lewiego "Yechudy Leiby" Lessera rodem z Leszna.Foto/Tekst Ewa K. Skarżyńska i Dariusz M. Kosieradzki
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz