Bitwa pod Grunwaldem

 #wydarzenie #historyczne #obraz #sztuka

28.09.1878 r.

W Krakowie pokazano publicznie obraz Bitwa pod Grunwaldem pędzla Jana Matejki.

„Bitwa pod Grunwaldem” to jeden z najsłynniejszych obrazów Jana Matejki i zarazem najbardziej znane polskie dzieło historyczne.

Matejko namalował go metodą olejną na desce pokrytej płótnem o wymiarach 426×987 cm. Obraz powstawał w latach 1872-1878. Polski malarz realistyczny przy tworzeniu „Bitwy pod Grunwaldem” korzystał z „Roczników” Jana Długosza. Dziś ten batalistyczny obraz Jana Matejki znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Korzystając z opisu przebiegu bitwy pod Grunwaldem zamieszczonego w Dziejach polskich Jana Długosza, Matejko przedstawił jej końcową fazę - odwrót wojsk krzyżackich i śmierć wielkiego mistrza zakonu podczas ataku chorągwi ziemi krakowskiej. Pod względem ideowym i kompozycyjnym przedstawiona na obrazie akcja koncentruje się wokół dwóch postaci: wielkiego mistrza zakonu Ulricha von Jungingen, ukazanego w śmiertelnym starciu z plebejskimi wojownikami, oraz wielkiego księcia litewskiego Witolda, pędzącego jak gdyby wprost na widza, z mieczem wzniesionym do ciosu. Rozbicie kompozycji na szereg symultanicznie rozgrywających się epizodów potęguje wrażenie bitewnego zgiełku i zamętu. Po lewej stronie Jakub Skarbek toczy pojedynek z księciem szczecińskim Kazimierzem. Niemal u stóp atakujących wielkiego mistrza wojowników leży na ziemi wielki komtur Konrad Lichtenstein. Na prawo od tej grupy widzimy Zyndrama z Maszkowic, który prowadził do ataku chorągiew krakowską.

Niemal w centrum kompozycji Mikołaj Skunarowski (? - postaci takiej nie wymienia Długosz) toczy walkę o proporzec z godłem wielkiego mistrza. Na pierwszym planie pośrodku powalony wraz z koniem książę oleśnicki Konrad Biały kieruje trzymane w ręku berło w stronę księcia Witolda. W prawej części obrazu wyróżnia się postać rycerza czeskiego Jana Žižki, który zamierza się mieczem na komtura tucholskiego Heinricha von Schwelborn. Za nim w głębi Marcin z Wrocimowic, trzymając wysoko chorągiew ziemi krakowskiej, dmie w róg bitewny na znak, że znowu podniesiono sztandar, który upadł w zamęcie walki. Dalej na prawo Zawisza Czarny z Garbowa kopią obala z konia komtura gniewskiego Jana von Wenden. Nieco poniżej ukazany został komtur brandenburski Marquard von Salzbach, którego bezimienny wojownik ściąga arkanem z konia w chwili ucieczki. Niemal przy prawej krawędzi widnieje postać uciekającego z pola bitwy komtura ze Świecia Heinricha von Plauen. Ponad nim w głębi usytuowana jest grupa króla Władysława Jagiełły w otoczeniu straży przybocznej. U stóp Zbigniewa z Oleśnicy leży zwyciężony w pojedynku Dippold Kikeritz. W lewym górnym narożniku Matejko ukazał obóz krzyżacki i płonące zabudowania wsi Stębark. Zgodnie z relacją Długosza nad walczącymi, wśród chmur i kurzawy, unosi się postać świętego Stanisława, patrona Polski.